რესოციალიზაცია, როგორც სასჯელის უმთავრესი მიზანი

Abstract

წინამდებარე ნაშრომი ეძღვნება ისეთ პრობლემას, როგორიცაა რესოციალიზაციის მნიშვნელობა და მისი პრიორიტეტულობა სასჯელის სხვა მიზნებთან მიმართებით. სისხლის სამართლის კანონდებლობა სასჯელს ერთ-ერთ მიზნად უსახავს მსჯავრდებულის რესოციალიზაციას, რაც წამოჭრის მიზნებს შორის იერარქიის, მისი არსის განსაზღვრისა და მიღწევის პრობლემატიკას. სასჯელის მიზნებზე, განსაკუთრებით კი რესოციალიზაციაზე, მსჯელობა აქტუალურია სისხლის სამართლის პოლიტიკის ლიბერალიზაციის თვალსაზრისით. ქვეყანაში დანაშაულთა სტატისტიკის მაღალი მაჩვენებელი მოითხოვს მსჯავრდებულთა რესოციალიზაციის პრინციპის ქმედით განხორციელებას, რადგან დანაშაულთა რიცხოვნობის ზრდის ტენდენცია, მნიშვნელოვანი ვალდებულება და გამოწვევაა სახელმწიფოს სისხლის სამართლის პოლიტიკისთვის. კვლევის მიზანია, განსაზღვროს რესოციალიზაციის არსი, მისი მნიშვნელობა სახელმწიფოებრივსა და საზოგადოებრივ ასპექტში. სასჯელის მეშეეობით რესოციალიზაციის მიღწევის შესაძლებლობაზე მსჯელობის შედეგად გამოარკვიოს როგორ არის შესაძლებელი მისი პრაქტიკული განხორციელება და რამდენად მიიღწევა მსჯავრდებულთა საზოგადოებაში ინტეგრაცია. კვლევის საგანია რესოციალიზაციის, როგორც სასჯელის უმთავრესი მიზნის ძირითადი გამოწვევების შესწავლა და ქმედითობის დადგენა. ნაშრომის ფარგლებში განიხილება თუ არის სასჯელი, რა მიზნებს ისახავს იგი და როგორია მიზანთა ურთიერთკავშირი, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა რესოციალიზაციის ცნების ზუსტ გააზრებასა და მის მნიშვნელობას სასჯელის მიზნების მიღწევისთვის, გაიმიჯნება მასთან ახლოს მდგომი ისეთი ცნებებისგან, როგორიცაა აღზრდა, გამოსწორება, სოციალიზაცია, ინტეგრაცია, მკურნალობა და რეაბილიტაცია. განიხილება რესოციალიზაციის საკანონმდებლო რეგულირება, გამოიკვეთება მისი გამოყენების ლეგიტიმურობა, რომ სახელმწიფოა ვალდებული და უფლებამოსილი განახორციელოს რესოციალიზაციისკენ მიმართული ღონისძიებები. წარმოჩნდება ამ პროცესში საზოგადოების, ოჯახის მნიშვნელობა,მათი გავლენა შედეგზე. ყურადღება გამახვილდება საქართველოს კანონმდებლობით შემოთავაზებულ ალტერნატიულ ღონისძიებებზე, როგორიცაა: საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომა, ჯარიმა და გამასწორებელი სამუშაო, რესოციალიზაციასთან კავშირში, კერძოდ, რამდენად უზრუნველყოფს მოქმედი სისტემა რესოციალიზაციის მიღწევას და სტატისტიკის თანახმად, როგორია მისი გამოყენების მაჩვენებელი. განიხილება ასევე, სპეციფიური სასჯელის სახე, კერძოდ, თავისუფლების აღკვეთა, სასჯელის ხანგრძლივობის შედეგზე ორიენტირების მიმართება, ამიტომ იგი გააზრებული იქნება მოკლევადიანი, გრძელვადიანი და უვადო თავისუფლების აღკვეთის ასპექტში. ასევე, მიეთითება რა ხელშემწყობი და ხელისშემშლელი ფაქტორები გამოიყოფა სასჯელის მოხდის პროცესში და მის შემდეგ.