„სიბრძნის კიდობანი“ და ღვთისმშობლის სიმბოლოები შუა საუკუნეების ქართულ ხელოვნებაში

Abstract

Every event depicted in the Old Testament is represented as a kind of a preface and events in the New Testament and the most important theme out of most of them is the idea of the birth of the savior of the universe who will be born by a virgin. This prophecy is shown in numerous episodes of the Old Testament. Tent of the Congregation (לֶה ֹ֣ א ֩דֵעוֹמ ’ōhel mō‘ ê ḏ, also known as a Tent of Meeting), the main sacredness of which was the Arc of the Covenant, represented the most important shrine of the Jews. The old Greek word to denote this holiness was the word “skene” and out of phrase derives its second meaning term in old greek language “skinia” which stands for Tabernacle. This term In Old Hebrew is “mishkan” meaning “residence” or “dwelling place”. The Tent of Testament according to Bible, was the mobile temple of the Jews. In the present thesis, the main topic of our research is the most important relic of the tent - The Arc of the Covenant, which was the place where the following national holy objects were placed: 1)The two stone Tablets of the Ten Commandments handed to Moses by God at Mount Sinai; 2)Pot of Holy Manna; 3) The Menorah, which is a seven-lamp (six branches) ancient Hebrew lampstand; 4) Aaron’s Rod. The present thesis gives the description and origin of each of the above mentioned object.

ძველი აღთქმის ყველა მოვლენა წარმოგვიდგება, როგორც წინასახე ახალაღთქმისეული სახეებისა და მოვლენებისა. მათი უმთავრესი საგანია იდეა ქვეყნიერების მსხნელის შესახებ, რომელიც ქალწულისაგან იშვება. ეს წინასწარმეტყველება ძველი აღთქმის მრავალ ეპიზოდში ვლინდება. რჯულის კარავი, რომლის მთავარ სიწმინდეს წარმოადგენს „სიბრძნის კიდობანი“, ებრაელთა ერისათვის ყველაზე მნიშვნელოვანი სალოცავი იყო. ამ სიწმინდის ძველბერძნული აღმნიშვნელი სიტყვა იყო „სკენე“, რომლიდანაც მომდინარეობს მისი მეორე აღმნიშვნელი ტერმინი „სკინია“. ძველებრაული შესატყვისი ამ რელიქვიისა არის „მიშკან“ (ןָכְּשִׁמ), რაც სამკვიდრებელს, ადგილსამყოფელს ნიშნავს. რჯულის კარავი, ბიბლიის მიხედვით, წარმოადგენდა ებრაელთა მოძრავ ტაძარს. ნაშრომის ფარგლებში ჩვენი ყურადღების საგანია კარვის ყველაზე მთავარი რელიქვია „სიბრძნის კიდობანი“. სწორედ აქ იყო დაბრძანებული შემდეგი ეროვნული სიწმინდეები: 1)რჯულის ფილები, რომლებიც უფალმა მოსეს სინას მთაზე გადასცა; 2)ჭურჭელი ღვთიური მანანათი; 3)შვიდსანთლიანი სასანთლე; 4)აარონის კვერთხი. თითოეული ატრიბუტის აღწერილობა და წარმომავლობა მოცემული და ვრცლად განხილულია. „სიბრძნის კიდობანმა“, ისევე, როგორც სხვა ძველაღთქმისეულმა სიმბოლოებმა, ქრისტიანულ სამყაროში ახალი მნიშვნელობა შეიძინა. როგორც ეს ხშირად ხდება ხოლმე სიმბოლოთა სამყაროში, ერთ კონკრეტულ სიმბოლოს შეიძლება ახალი დატვირთვა შეემატოს და იგი სრულიად ახლებური გააზრებით წარმოგვიდგეს. „კიდობანი“ ღვთისმშობელს დაუკავშირდა თავისი შემადგენელი ელემენტებით. საღვთისმეტყველო ტექსტების საფუძველზე ჩამოყალიბდა ამ სიმბოლოს შესაბამისი იკონოგრაფია. საშრომში მოცემული იქნება თეორიები, თუ რატომ გახდა „აღთქმის კიდობანი“ დედა ღვთისას სახე, სიმბოლური განსაზღვრება.