საქართველო-ირანის ეკონომიკური ურთიერთობები: რეგიონული სანედლეულო ბაზრის განვითარების პერსპექტივები

Abstract

In the modern world, energy consumption increases annually. In 2018 share of oil and gas consumption is 58% of world energy consumption. Two historic events refer to gas: in 2006 and 2009 Russia limited gas supply to EU, and that caused energy, economic and political tension. Russia used gas for political goals, which makes problem actual. In research the following detected following new findings and innovations were identified: ➢ Based on national and international publications and statistical data we have calculated that in 2018 the term of ensured oil production in Iran was 97 years, whereas in Russia and Azerbaijan - 26-26 years only; In 2018 ensured gas production in Iran was 133 years, while in Russia and Azerbaijan – 58 and 112 years, correspondingly; ➢ EU has a permanent negative balance of oil and gas consumption vs production; thus, EU has to import 490-550 million tons of oil and 300-400 billion m3 of gas; ➢ In case of Iran-EU partnership, the transit role and commodity market importance of Georgia will increase. The target of the thesis is discussion of Iranian oil and gas importance for EU markets and assessment importance of eventual role of Georgia as a commodity distribution hub. That’s why the following goals were set up to analyze: ➢ Thorough analysis of the national and the international literature on world energy consumption, especially of hydrocarbons; ➢ Processing of the statistical data on the world energy, especially hydrocarbons including analysis of reserves, productions, consumptions, exports, imports and existing deficit; v ➢ Discussion of eventual Iran-EU partnership on oil and gas markets; ➢ Essay on historical and future Georgia-Iran partnership of in energy and economic sectors.

თანამედროვე მსოფლიოში ენერგიის მოხმარება ყოველწლიურად იზრდება. 2018 წელს, ნავთობისა და გაზის მოხმარებას ენერგიის მსოფლიო მოხმარებაში უკავია 58%. ბუნებრივ აირს (გაზი) უკავშირდება 2006 და 2009 წლების მწვავე მოვლენები: რუსეთმა ევროპას შეუზღუდა გაზის მიწოდება, რის გამოც შეიქმნა ენერგეტიკული, ეკონომიკური და პოლიტიკური დაძაბულობა მსოფლიოში; რუსეთმა გაზი პოლიტიკური მიზნებისთვის გამოიყენა, რაც ამ პრობლემების კვლევას აქტუალობას მატებს. კვლევის ფარგლებში გამოვლინდა შემდეგი სიახლეები და ინოვაციურობა: ➢ ეროვნული და საერთაშორისო ნაშრომებისა და სტატისტიკური მონაცემების საფუძველზე ჩვენი გაანგარიშებით: 2018 წელს ირანული ნავთობის გარანტირებული წარმოების ვადა 97 წელია, რუსული და აზერბაიჯანული ნავთობისა კი - 26-26 წელი; ირანში გაზის გარანტირებული წარმოების ხანგრძლივობაა 133 წელი, ხოლო რუსეთსა და აზერბაიჯანში - 58-112 წელი; ➢ ევროკავშირს ნავთობისა და გაზის მუდმივად უარყოფითი ბალანსი აქვს და ყოველწლიურად 490-535 მლნ ტონა ნავთობის და 300-340 მლრდ მ 3 გაზის იმპორტს ახორციელებს; ➢ ირანი-ევროკავშირის თანამშრომლობის შემთხვევაში საქართველოს სატრანზიტო როლი და სანედლეულო ბაზრის მნიშვნელობა გაიზრდება. სადისერტაციო თემის მიზანია ევროკავშირისთვის ნავთობისა და გაზის საიმპორტო წყაროდ ირანის განხილვა და საქართველოს, როგორც სანედლეულო კვანძად გარდაქმნის შესაძლებლობის შეფასება. სწორედ ამიტომ ძირითად ამოცანებად დასახულ იქნა: ➢ მსოფლიო ენერგიის, განსაკუთრებით, ნახშირწყალბადების შესახებ ეროვნული და საერთაშორისო ლიტერატურის სიღრმისეული ანალიზი; iii ➢ მსოფლიო ენერგიის, განსაკუთრებით, ნახშირწყალბადების სტატისტიკურ მონაცემთა დამუშავება: მათი მარაგების, წარმოების, მოხმარების, ექსპორტის, იმპორტის და არსებული დეფიციტის გაანალიზება; ➢ ირანი-ევროკავშირის თანამშრომლობის შესაძლებლობების განხილვა ბუნებრივი აირისა და ნავთობის ბაზარზე; ➢ საქართველო-ირანის ისტორიული და თანამედროვე ურთიერთობებისა და სამომავლო თანამშრომლობის ანალიზი ენერგეტიკისა და ეკონომიკის სფეროში.