IS-LM მოდელის განტოლებათა სისტემის სპეციფიკაციის, იდენტიფიკაციისა და ვერიფიკაციის თავისებურებები

Abstract

The following master thesis analyses the issues regarding 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 model specification identification and verification. In the thesis Macroeconomic implications of 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 model have been discussed. furthermore, in system of equations possible independent variables have been determined for each specific equation, coefficients of equations have been interpreted and the possible effects of political influence have been shown. On the other hand, the characteristics of the extension of the given model, specifically Mundell-Fleming model and the specific version of it in particular the one for the imperfect capital mobility countries have been analyzed. In the second chapter, for the econometric version of 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 model the issues and results regarding endogenity have been identified. Moreover, the methods for overcoming endogenity have been presented which afterwards have been applied for estimating equations in 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 model for Georgia using two stage least square estimator. Estimated coefficients in turn made it possible to find coefficients for 𝐼𝑆 and 𝐿𝑀 curves and also for aggregate demand. This has been helpful for analyzing the effects of monetary and fiscal politics for Georgia. Apart from this, 𝑉𝐴𝑅 models for open and closed economies based on 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 model equations have been analyzed, the presence of granger causality issues were investigated and impulse response functions were learned and used for ascertaining the effects of shocks for the given macroeconomic indicators. Additionally, finding long-term equilibrium for economy has been suggested with 𝑉𝐸𝐶𝑀 model. For this purpose, cointegration between time series have been found with specific tests, the 𝑉𝐸𝐶𝑀 model has been estimated and correction coefficient of deviation from long-term equilibrium has been found.

ნაშრომი ეხება 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მოდელის სპეციფიკაციასთან, იდენტიფიკაციასა და ვერიფიკაციასთან დაკავშირებულ საკითხებს. განხილულია 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მოდელის მაკროეკონომიკური შინაარსი, განსაზღვრულია განტოლებათა სისტემაში თითოეული განტოლებისთვის სავარაუდო დამოუკიდებელი ფაქტორები, ინტერპრეტირებულია განტოლებების კოეფიციენტები და ნაჩვენებია მათზე პოლიტიკური ზემოქმედების შესაძლო შედეგები. მეორე მხრივ, გაანალიზებულია მოდელის გაფართოებული ვარიანტის, კერძოდ, მენდელფლემინგის მოდელის თავისებურებები და მისი სახესხვაობა არასრულყოფილი კაპიტალის მოძრაობის მქონე ქვეყნის შემთხვევისთვის. მეორე თავში 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მოდელის ეკონომეტრიკული ვარიანტისთვის იდენტიფიცირებულია ერთდროულობასთან დაკავშირებული პრობლემები და თანმხლები შედეგები. აქვე წარმოდგენილია ერთდროულობის გადალახვის მეთოდები, რაზე დაყრდნობითაც ორეტაპიანი უმცირეს კვადრატთა მეთოდით შევაფასეთ 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მოდელის სისტემაში არსებული განტოლებები საქართველოს მაგალითზე. შეფასებული კოეფიციენტების გამოყენებით განვახორციელეთ 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მრუდებისა და ერთობლივი მოთხოვნის კოეფიციენტების აღდგენა. ამან მონეტარულ და ფისკალურ პოლიტიკასთან დაკავშირებული ეფექტების გაანალიზების საშუალება მოგვცა საქართველოს რეალობისთვის. გარდა ამისა, 𝐼𝑆 − 𝐿𝑀 მოდელზე დაყრდნობით გაანალიზებულ იქნა 𝑉𝐴𝑅 ტიპის მოდელები ჩაკეტილი და ღია ეკონომიკის ვარიანტებისთვის, გამოკვლეულ იქნა ცვლადებს შორის გრეინჯერის მიზეზობრიობის არსებობის საკითხი და ავაგეთ იმპულსზე გამოხმაურების ფუნქციები, რომელთა საშუალებითაც დადგინდა შოკების ზემოქმედების შედეგები მოცემულ მაკროეკონომიკურ ინდიკატორებზე. მეორე მხრივ, მიზანშეწონილ იქნა ასევე ეკონომიკაში გრძელვადიანი წონასწორობის გამოკვლევა 𝑉𝐸𝐶𝑀 მოდელის საფუძველზე. ამ მიზნით, სპეციალური ტესტით დადგენდა მწკრივებს შორის არსებული კოინტეგრაციული დამოკიდებულება, შევაფასეთ ცდომილების კორექციის მოდელი და გამოთვლილ იქნა გრძელვადიანი წონასწორობიდან გადახრის კორექტირების კოეფიციენტი.