მაკროეკონომიკური გარემოს გავლენა საქართველოს საბანკოსექტორზე (ეკონომეტრიკული ანალიზი)

Abstract

In this research, we analyse the impact of macroeconomic environment on banking sector. The research is based on the economy of Georgia. The fact that, in Georgia, the main distributors of financial resources are still banks emphasizes their big importance and contribution to economic growth and development. In the first section of the research, we review the literature in details, in the second section, we have represented the macroeconomic and bank specific variables, which will be used in analysis later, to see the current environment in which we make an analysis. Third section starts with the overview of the variables used in regressions and continues with the analysis of chosen model and it‟s results. In the forth section of this research, we analyse the sensitivity of banking sector. In this research, we analyse a credit risk model and expand the results on banking system‟s profitability. As results show, macroeconomic variables which have the biggest impact on credit risk are the growth rate of a real gross domestic product, the change of a nominal interest rate, weighted by maturities and currencies, and the change of a USD/GEL real exchange rate. A credit risk model is based on ordinary least squares of dynamic series data, which is modified by Cochrane Orcutt and Prais Winsten estimation. We also incorporate the results derived from ADL and ECM models, which helps us to develop short and long term links between variables. After credit risk model, we analyse stress scenario based on simplified assumptions and assess the impact of credit risk in this scenario on a banking sector‟s profitability. This exercise gives us an image of how significant loss can be experienced by banking sector during macroeconomic fluctuations.

ნაშრომში მოცემულია მაკროეკონომიკური გარემოს საბანკო სფეროს ფუნქციონირებაზე ზეგავლენის ანალიზი. კვლევა განხორციელდა საქართველოს ეკონომიკის მაგალითზე. საქართველოში ფულადი რესურსების ძირითად მიმწოდებლებად კვლავ ბანკები გვევლინებიან, რაც ხაზს უსვამს მათ მნიშვნელობასა და იმ დიდ წვლილს, რასაც ისინი ასრულებენ ეკონომიკის ზრდასა და განვითარებაში. ნაშრომის პირველ თავში დეტალურად მიმოვიხილავთ ლიტერატურას, მეორე თავში განხილულია ანალიზისთვის საინტერესო მაკროეკონომიკური და საბანკო სექტორის სპეციფიკური ცვლადების დინამიკა, რათა დავინახოთ, სად ვიმყოფებით და რა პირობებში ხდება კვლევა. მესამე თავი იწყება მოდელირების პროცესში გამოყენებული ცვლადების მიმოხილვით, შემეგ კი ვაანალიზებთ კონკრეტულად შერჩეულ მოდელსა და მიღებულ შედეგებს. ნაშრომის მეოთხე ნაწილში კი განვიხილავთ საბანკო სექტორის მგრძნობელობას მაკროეკონომიკური გარემოს მიმართ. განხილული საკრედიტო რისკის მოდელის შედეგების გავრცელება ხდება საბანკო სექტორის მომგებიანობაზე. როგორც აღმოჩნდა, საკრედიტო რისკზე მაკროეკონომიკური ცვლადებიდან ყველაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტის მატების ტემპი, ვადიანობებისა და ვალუტების მიხედვით შეწონილი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ცვლილება და ლარის დოლარის მიმართ რეალური გაცვლითი კურსის ცვლილება. საკრედიტო რისკის მოდელი წარმოადგენს დინამიკურ მწკრივებზე ჩვეულებრივ უმცირეს კვადრატთა მეთოდით აგებულ მოდელს, რომელიც გარდაქმნილია კოხრეინ ორკატის მეთოდითა და პრაის უინსტონის შესწორებით. ასევე განვიხილავთ ADL და ECM მოდელებით მიღებულ შედეგებსაც, რომლის საშუალებითაც ცვლადებს შორის მოკლე და გრძელვადიან კავშირებს გამოვყოფთ. საკრედიტო რისკის მოდელთან ერთად ნაშრომში მოცემულია სტრესული მდგომარეობის ანალიზი და, გამარტივებული დაშვებების საფუძველზე, სტრესულ მდგომარეობაში საკრედიტო რისკით გამოწვეული საბანკო სექტორის მომგებიანობის შეფასება, რაც წარმოდგენას გვაძლევს, თუ რაოდენ დიდი ზარალის მოტანა შეუძლია მაკროეკონომიკურ რყევებს საბანკო სექტორისთვის.