მთლიანი ინვესტიციების თეორიული და ეკონომეტრიკული მოდელები

Abstract

In this research, we analyse the theoretical and econometric models of gross investments. The investment decisions of firms and households deserve stady for several important reasons. First of all, investment is an important indicator of country’s macroeconomical situation. Secondly, It’s most unsustainable part of joint expenses and it’s spending contributes in significant ways to long-term growth of the economy. Main aim and objective of research is to review basic theoretical aspects of investments, including detecting connections between them. Practical econometrical model of investment is based on the economy of Georgia. The work consists of 3 parts. In the first part we review types of investments and basic theoretical models:  Keynesian theory of investment.  Accelerator theory of investment.  Autoregression theory of investment.  Tobin's q theory.  Neoclassical theory of investment. Second part is about neoclassical theory of investment. In details is discussed it’s basic principles, model in the continuous and discrete cases. In third part we review practical econometrical models, which is based on economy of georgia. We outline impact of deposits and loans interest rates and gross domestic product on gross investments. Were used linear, logistic, autoregressive distributed lag (ADL) and error correction (ECM) models.

ნაშრომში განხილულია ერთობლივი ინვესტიციების თეორიული და ეკონომეტრიკული მოდელები. თემის აქტუალურობა განპირობებული იმით, რომ ინვესტიციები ქვეყნის მაკროეკონომიკური მდგომარეობის მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია. იგი არა მხოლოდ ძირითადი კაპიტალის შექმნისა და შენარჩუნების საშუალებას წარმოადგენს, არამედ გვევლინება ეკონომიკის ზრდისთვის აუცილებელი მატერიალური ბაზის წყაროდ. ინვესტიციებს მნიშვნელოვანი წილი უჭირავს ერთობლივ დანახარჯებში და ამასთანავე, იგი არის ერთობლივი დანახარჯების ყველაზე არამდგრადი ნაწილი. ნაშრომის ძირითად მიზანს და ამოცანას წარმოადგენს ინვესტიციების შესახებ ძირითადი თეორიული მოდელების მიმოხილვა, მათ შორის კავშირების გამოვლენა და თეორიულ ასპექტებზე დაფუძნებით, საქართველოს მაგალითზე პრაქტიკული ეკონომეტრიკული მოდელის შეფასება. ნაშრომი შედგება 3 ნაწილისაგან. პირველ ნაწილში, მოცემულია ინვესტიციების არსი, სახეები და ძირითადი თეორიული მოდელები:  კეინზიანური თეორია.  ინვესტიციების აქსელერატორის მოდელი.  ინვესტიციების ავტორეგრესიული მოდელი.  ტობინის Q თეორია.  ინვესტიციების ნეოკლასიკური თეორია. თეორიული მოდელების მრავალფეროვნება, ასევე ხაზს უსვამს თემის აქტუალობას. ნაშრომის მეორე ნაწილი მთლიანად დათმობიალია ინვესტიციების ნეოკლასიკურ მოდელს, დეტალურად არის განხილული მისი ძირითადი პრინციპები, მოდელის უწყვეტი და დისკრეტული შემთხვევები. ნაშრომის მესამე თავში განხილულია ინვესტიციების ეკონომეტრიკული მოდელირების საკითხები საქართველოს მაგალითზე. საქართველოს ეკონომიკის მონაცემების საფუძველზე გამოიკვეთა მთლიან ინვესტიცებზე, დეპოზიტების და სესხების საპროცენტო განაკვეთების და მთლიანი შიდა პროდუქტის ცვლილების გავლენა. რეგრესიული ანალიზის გამოყენებით განხორციელდა ასევე მთლიანი ინვესტიციების 2019 წლის პირველი კვარტლის მონაცემის პროგნოზირება, წრფივი და ექსპონენციალური განაწილებით. განაწილებულლაგიანი ავტორეგრესიული მოდელის დახმარებით შეფასდა ლაგური მნიშვნელობების გავლენა ინვესტიციების მიმდინარე მნიშველობაზე.