ზაქარიას წინასწარმეტყველების ქართული თარგმანის წარმომავლობა და თარგმანის ხასიათი

Abstract

Presented work is research about the origin and translation technique of old Georgian translation (texts preserved in Oskhi and Jerusalem bibles) of the prophecy of Zechariah (one of the twelve minor prophets). Text together with other minor prophets (Amos, Micah, Nahum, Zephaniah) was studies by German scholar Julius Assfalg. Research of the origins of Georgian translation of these books is the central part of his habilitation work, which is done with the right methodology (with foreseeing maximum quantity of the sources). Despite, the conclusion that Georgian translation originates from Armenian and later it was corrected according to Greek texts, is wrong. Arguments refuting this opinion is presented in our research. After scrupulous analysis of empirical material, we established that language of the original of Georgian translation is Greek. Paper contains several parts. Introduction, where talk about the essence of the book of Zechariah, Georgian and foreign sources and Georgian editions. In the main part research history and our research methodology is presented, which is followed by reviewing grouped material. The last part of this work is a conclusion. Synoptic edition of the text (as supplement) encloses the work. This edition implies comparison of Georgian text to other Georgian and foreign texts. There, in parallel columns texts of Hebrew, Greek, Armenian and Georgian sources are presented.

წინამდებარე ნაშრომი წარმოადგენს ძველი აღთქმის თორმეტ მცირე წინასწარმეტყველთაგან ერთ-ერთის ზაქარიას წინასწარმეტყველების ძველი ქართული თარგმანის (ოშკურ-იერუსალიმურ ხელნაწერებში დაცული ტექსტის) წარმომავლობისა (სათარგმნი ენის) და თარგმანის ხასიათის კვლევას. ტექსტი სხვა მცირე წინასწარმეტყველთა (ამოსი, მიქეა, ნაუმი, სოფონია) წიგნებთან ერთად ნაკვლევი აქვს გერმანელ მეცნიერს იულიუს ასფალგს. დასახელებულ წიგნთა ქართული თარგმანის წარმომავლობის კვლევა მისი საჰაბილიტაციო შრომის ცენტრალური საკითხია, რომელსაც მკვლევარი სწორი მეთოდოლოგიით, წყაროთა მაქსიმალური რაოდენობის გათვალისწინებით შეისწავლის, მაგრამ მიუხედავად ამისა მცდარი დასკვნა გამოაქვს, რომ ქართული თარგმანი მომდინარეობს სომხურიდან და მოგვიანებით საფუძვლიანად გასწორდა ბერძნულის მიხედვით. ჩვენს კვლევაში წარმოდგენილია ამ დასკვნის გამაბათილებელი არგუმენტები. ემპირიული მასალის დაწვრილებითი ანალიზის შედეგად დავადგინეთ, რომ ზაქარიას წინასწარმეტყველების ძველი ქართული თარგმანის დედნის ენა ბერძნულია. ნაშრომი რამდენიმე ნაწილისაგან შედგება. შესავალი, სადაც საუბარია ზაქარიას წინასწარმეტყველების წიგნის რაობაზე. ტექსტის შემცველ უცხოურ და ქართულ წყაროებზე, ქართულ გამოცემებზე. ძირითად ნაწილში წარმოდგენილია კვლევის ისტორია და ჩვენი კვლევის მეთოდოლოგია, რომლის შემდეგაც მოდის დაჯგუფებული მასალის განხილვა. ბოლოს კი დასკვნა. ნაშრომს დანართის სახით ერთვის ტექსტის სინოპტიკური გამოცემა, რაც გულისხმობს ქართული მასალის ურთიერთ და უცხოურ წყაროებთან სიტყვასიტყვით შედარებას. ერთმანეთის გვერდით პარალელურ კოლონებში მოთავსებული ებრაული, ბერძნული, სომხური, ქართული წყაროების ტექსტები.