კოპტური ეკლესია და კოპტების მდგომარეობა მუსლიმთა მმართველობის დროს მამლუქთა პერიოდის ჩათვლით

Abstract

Christianity in Egypt deserves interest from many points of view. Egypt is one of the oldest Christian countries with rich literary traditions. During Islamic rule Coptic was replaced by Arabic, which led to the rise of the Arabic-Christian literature of the Copts. In addition, it is interesting that in Egypt both churches, Monophysite and Diophysite, were powerful, the latter was represented by the Alexandrian Patriarchate with its famous theological school. This was followed by Islamic influence, which created a very interesting and specific situation in Egypt. This paper discusses the following issues: the founding of the Coptic Monophysite church and the dispute with the Diophysites; the Arab conquest and spread of Islam in Egypt; the state of the Copts during the Fatimid and Mamluk period; the contribution of the Copts to Egyptian culture.

ქრისტიანობა ეგვიპტეში მრავალი თვალსაზრისით იპყრობს ყურადღებას. ეგვიპტე ერთ–ერთი უძველესი ქრისტიანული ქვეყანაა მდიდარი სამწერლო ტრადიციებით. კოპტური ენა მუსლიმთა მმართველობის ხანაში ჩაანაცვლა არაბულმა, რამაც ასევე დასაბამი მისცა კოპტების ქრისტიანულ არაბულ მწერლობას. გარდა ამისა, საინტერესოა, რომ ეგვიპტის ტერიტორიაზე მძლავრი იყო რგორც მონოფიზიტური ეკლესია, ისე დიოფიზიტური, კერძოდ, ალექსანდრიის საპატრიარქო თავისი ცნობილი თეოლოგიური სკოლით. ამას დაერთო ისლამის გავლენა, რამაც ეგვიპტეში მეტად სპეციფიკური და საინტერესო ვითარება შექმნა. ნაშრომში გაანალიზებულია ისეთი საკითხები, როგორიცაა: კოპტური მონოფიზიტური ეკლესიის ჩამოყალიბება და დისპუტი დიოფიზიტებთან; არაბთა დაპყრობები და ისლამის გავრცელება ეგვიპტეში; ფატიმიანთა და მამლუქთა პერიოდის კოპტების მდგომარეობა; კოპტების წვლილი ეგვიპტური კულტურის განვითარებაში.