ჯგუფური ქცევის გავლენა ინდივიდუალურ ეკონომიკურ გადაწყვეტილებებზე

Abstract

Group behavior is a multifaceted and noteworthy phenomenon. The purpose of this study is to spark more interest in the economic effects of group behavior. Due to its specificity, the study synthesizes the results of social psychology, sociology and economics studies. An exhaustive list of key factors affecting group behavior is provided, as well as a Bayesian model with bounded rationality for describing the phenomenon. This model eliminates problems inherent in other group behavior models. The model takes into account the impact of both informational and normative conformism. The formation of group behavior is a different process for different groups, as it is influenced by group size, concensus, composition, confidentiality, member responsibility, accountability, culture, self-esteem and security. An experiment was conducted within the framework of the study, confirming the widespread prevalence of group behavior. The experiment also confirmed the advantages of the proposed theoretical model over earlier models and the need to incorporate social psychology studies to better explain economic processes. As it turned out people often resort to heuristics instead of rational decision making when comparing two alternatives, though some people do not take into account others' decisions at all. Group behavior analysis cannot be complete without considering interconnections between individuals that can be described with networks. A person can only observe actions of a certain part of society because human resources and capabilities are limited. It is therefore important to study social networks in terms of different network structures and their parameters. Taking into account different indicators observed on the network enables one to determine how strong an individual’s influence is on other members of the network. In this respect, it is important to note the popularity, relevance (connections), reach and brokerage/bridging of members. Conducting computer simulations on four types of networks - random, single-hub, multi-hub, and two-component networks - showed that all situations are individual and that different information is distributed across different networks. Moreover, information in the same network can be disseminated in different ways as well. The more closely connected individuals are, the sooner a decision is made within those networks. The large difference in the number of connections hampers the distribution of information to some extent, even though one member may be playing a very important central role in the network.

ჯგუფური ქცევა საკმაოდ მრავლისმომცველი და საყურადღებო ფენომენია. მოცემული კვლევის მიზანია ჯგუფური ქცევის ეკონომიკური ეფექტების მიმართ მეტი ინტერესის გაღვივება. მისი სპეციფიკიდან გამომდინარე, კვლევაში სინთეზირებულია სოციალური ფსიქოლოგიის, სოციოლოგიისა და ეკონომიკის კვლევების შედეგები. მოცემულია როგორც ჯგუფურ ქცევაზე მოქმედი ძირითადი ფაქტორების ამომწურავი ჩამონათვალი, ასევე ამ ფენომენის აღწერის შეზღუდული რაციონალურობის ბაიეზური მოდელი, რომელშიც აღმოფხვრილია ჯგუფური ქცევის მოდელებისთვის დამახასიათებელი პრობლემები. მოდელი ითვალისწინებს როგორც ინფორმაციული, ასევე, ნორმატიული კონფორმიზმის გავლენას. ჯგუფური ქცევის ჩამოყალიბება ადამიანთა სხვადასხვა ჯგუფისათვის სხვადასხვა მასშტაბით არის დამახასიათებელი, რადგანაც მასზე მოქმედებს ჯგუფის ზომა, ერთსულოვნება, შემადგენლობა, კონფიდენციალურობა, წევრების პასუხისმგებლობა, ანგარიშვალდებულება, კულტურა, თავდაჯერებულობა და დაცულობა. კვლევის ფარგლებში ჩატარდა ექსპერიმენტი, რომლის შედეგადაც კიდევ ერთხელ დადასტურდა ჯგუფური ქცევის ფართო გავრცელება. ექსპერიმენტმა დაადასტურა შემოთავაზებული თეორიული მოდელის უპირატესობა ადრეულ მოდელებთან და სოციალური ფსიქოლოგიის კვლევების გათვალისწინების აუცილებლობა ეკონომიკური პროცესების უკეთ ახსნისათვის. როგორც გაირკვა, ორი ალტერნატივის შედარების დროს ადამიანები ხშირად მიმართავენ თვლის ევრისტიკას რაციონალური გადაწყვეტილების მიღების ნაცვლად, თუმცა, გარკვეული კატეგორია საერთოდ არ ითვალისწინებს სხვათა გადაწყვეტილებებს. ჯგუფური ქცევის ანალიზი სრულყოფილი ვერ იქნება ინდივიდთა შორის კავშირთა ქსელების გათვალისწინების გარეშე. რადგანაც ადამიანის რესურსები და შესაძლებლობები შეზღუდულია, მას მხოლოდ საზოგადოების გარკვეულ ნაწილზე შეუძლია დაკვირვება. ამიტომ მნიშვნელოვანია ჯგუფური ქსელის შესწავლა სხვადასხვა ქსელის და მისი პარამეტრების პირობებში. ქსელებზე დაკვირვებისას სხვადასხვა საყურადღებო მაჩვენებლის გათვალისწინება შესაძლებლობას იძლევა დადგინდეს, რამდენად ძლიერია რომელიმე ინდივიდის გავლენა ქსელის დანარჩენ წევრებზე. ამ მხრივ, მნიშვნელოვანია წევრთა პოპულარობის, დაკავშირებულობის, წვდომისა და შუამავლობის მაჩვენებლები. კვლევის ფარგლებში ოთხი ტიპის - შემთხვევითი, ერთჰაბიანი, მრავალჰაბიანი და ორკომპონენტიანი ქსელის პირობებში კომპიუტერული სიმულაციების ჩატარებამ აჩვენა, რომ ყველა სიტუაცია ინდივიდუალურია და სხვადასხვა ქსელში განსხვავებული სისწრაფით ვრცელდება ინფორმაცია. ამასთან, ერთსა და იმავე ქსელშიც ინფორმაცია შეიძლება სხვადასხვაგვარად მივიდეს წევრებამდე. რაც უფრო მჭიდროდ არიან ინდივიდები დაკავშირებულნი, მით უფრო მალე ვრცელდება ესა თუ ის გადაწყვეტილება ქსელში. კავშირთა რაოდენობებს შორის დიდი სხვაობა კი გარკვეულწილად აფერხებს ამ პროცესს, მიუხეავად იმისა, რომ ერთი წევრი შეიძლება მნიშვნელოვანი ცენტრალური ფიგურის როლს ასრულებდეს.