მოსამართლის როლი მტკიცებულების დასაშვებობის საკითხის გადაწყვეტაში

Abstract

თემის აქტუალურობა/პრობლემურობა. საქართველოში მოქმედი სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი, რომელიც 2009 წლის 9 ოქტომბერს იქნა მიღებული, მიზანმიმართული იყო თანასწორობასა და შეჯიბრებითობის პრინციპზე დამყარებული სამართალწარმოების დანერგვისაკენ. სსსკ-ს მე-9 მუხლის მიხედვით, სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებისთანავე სისხლის სამართლის პროცესი ხორციელდება მხარეთა თანასწორობისა და შეჯიბრებითობის საფუძელზე. შეჯიბრებითი პრინციპი ანგლო-ამერიკული სამართლებრივი სისტემის ფუნდამენტური პრინციპია და მისი არსი სისხლის სამართლის პროცესში ორი „თანაბარმნიშვნელოვანი“ სუბიექტის დაპირისპირებას გულისხმობს, სადაც მოსამართლე არბიტრის როლში გვევლინება. ახალი საპროცესო კოდექსით შეიცვალა არა მხოლოდ პროცესის მიმდინარეობა, არამედ მთლიანად სისხლის სამართალწარმოება, სადაც მტკიცებულებათა მოპოვება-წარდგენა, სრულად, მხარეებზე გახდა დამოკიდებული, დამკვიდრდა ახალი სტანდარტები მტკიცებულებებთან დაკავშირებით და შეფასების მნიშნელოვანი კრიტერიუმები, რომელიც ერთადერთ ბერკეტს წარმოადგენს მოსამართლისთვის, რომ საპროცესო განხილვა სამართლიანი მართლმსაჯულების განხორციელებას დაუქვემდებაროს.

სისხლის სამართალწარმოების მიმდინარეობისას, საპროცესო განხილვის მიზანს, საქმეზე ობიექტური ჭეშმარიტების დადგენა წარმოადგენს, რომელიც მხარეების მიერ მოპოვებული მტკიცებულებების გამოკვლევის შედეგად ხდება შესაძლებელი. თუმცა, ჭეშმარიტება, სამართლებრივ სახელმწიფოში, მისაღებია თუ ის დადგენილი იქნება პროცესუალურად დასაშვები საშუალებებით, ვინაიდან აღნიშნული აბსოლუტურ მიზანს არ წარმოადგენს, აქედან გამომდინარე, მხარეების მიერ, კანონის მოთხოვნათა დარღვევით, მოპოვებული ყველა ინფორმაცია ვერ გახდება დასაშვები მტკიცებულება. სსსკ-ს 219 მუხლის მე-4 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით, მოსამართლეს მტკიცებულებათა დასაშვებობის საკითხის განხილვა მხარეთა შუამდგომლობის საფუძველზე შეუძლია. კონკრეტული მუხლის, პირდაპირი მნიშვნელობით განმარტების შემთხვევაში, ერთადერთი საშუალება, რომელსაც საქმეზე ობიექტურ ჭეშმარიტების დადგენამდე მიყავს სასამართლო, სრულად მხარეთა ნება-სურვილზეა დამოკიდებული, მოსამართლე კი შეჯიბრების შედეგების უბრალო „მოწმეა“.