გადასახადისათვის თავის არიდება, როგორც დანაშაული და პასუხისმგებლობის დაკისრების პრაქტიკულ-სამართლებრივი ასპექტები

Abstract

ეკონომიკის განვითარება დამოკიდებულია ბიზნესის განვითარებაზე, ბიზნესის განვითარება კი ქვეყანაში არსებულ საგადასახადო სისტემაზე. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია სახელმწიფოში გატარებულ იქნას სწორი საგადასახადო პოლიტიკა, რაც, უპირველეს ყოვლისა, გამოიხატება მის სიმარტივეში, სამართლიანობასა და გამჭვირვალობაში. საბოლოოდ, აღნიშნული უზრუნველყოფს სტაბილური ფინანსური გარემოს შექმნას, საგადასახადო მართლშეგნების ამაღლებასა და ინვესტიციების მოზიდვას. საქართველოს საგადასახადო კულტურა ჯერ კიდევ განვითარების ეტაპზეა. ბიზნესის ჩრდილოვანი ეკონომიკიდან გამოსვლა 2006 წლიდან დაიწყო და ამ ეტაპამდე არ არის დასრულებული. მიუხედავად ამისა, მსოფლიო ბანკის 2019 წლის წლიური ანგარიშის მიხედვით, საქართველო ბიზნესის წარმოების სიმარტივით საპატიო მეექვსე ადგილს იკავებს ისეთი მაღალგანვითარებული ქვეყნების გვერდით, როგორიცაა სინგაპური, ჰონკონგი, ახალი ზელანდია, დანია და სამხრეთ კორეა. აღნიშნული რეიტინგი მოიცავს რამდენიმე მიმართულებით ქვეყნების შეფასებას. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კომპონენტია გადასახადების გადახდის სიმარტივე (აღნიშნულ კომპონენტში საქართველო მე-16 ადგილს იკავებს). მსოფლიო ბანკის შეფასებები, ძირითადად, ეყრდნობა დაბალ საგადასახადო განაკვეთებს, რასაც საქართველოზე ვერ ვიტყვით, თუმცა, საქართველოს შემთხვევაში, ანგარიშში აღნიშნულია, რომ საკმაოდ მაღალ დონეზეა დაცული მარეგულირებელი ნორმებით ბიზნესი, მათი პარტნიორები, აქციონერები. დოკუმენტში აგრეთვე მითითებულია გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების ხელმისაწვდომობა კრედიტორებისა და დებიტორებისთვის, ხაზგასმულია საგადასახადო ვალდებულებების შესრულების სიმარტივე. 2 სახელმწიფო ბიუჯეტი, მისი სოციალურ-ეკონომიკური მნიშვნელობიდან გამომდინარე, ხელყოფის შემთხვევაში დაცულია, როგორც ადმინისტრაციული (კერძოდ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი სანქციებით), ასევე სისხლისსამართლებრივი ნორმებით. მოცემული ნაშრომი ეხება საფინანსო-ეკონომიკურ სფეროში ჩადენილ დანაშაულს – გადასახადისთვის განზრახ თავის არიდებას, რომელიც, მისი ბლანკეტური შინაარსიდან გამომდინარე, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსთან ერთად მოიცავს საგადასახადო კანონმდებლობასაც. შესაბამისად, აღნიშნულ დანაშაულზე მსჯელობა, გარდა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული ნორმებისა, საქართველოს საგადასახადო კოდექსისა და სხვა მომიჯნავე საკანონმდებლო აქტების განხილვის გარეშე შეუძლებელია.