ნაწილაკი ძველ ქართულ ენაში

Abstract

Studying particles is quite a complex issue because this part of speech has a close connection to different categories like mood, modality, evidentiality, etc. There are some studies concerning these issues, particles of a particular group but it is difficult to find such works in which the issue is studied in a complex manner taking the modern challenges into consideration. The present master’s thesis is a modest attempt to analyze particles structurally and functionally, and to study and discuss them in a complex manner in the old Georgian original hagiographic monuments of V-X centuries. At this stage, we have not studied translated monuments because we consider observing Greek-Armenian equivalents of particles in Georgian translations, discussing the issue diachronically and defining the role of particles in the formation-grammaticalization of different categories as prospects. We think that gathering and systemizing particles of all the groups in one work and the results of observing in this perspective are the scientific novelty of the research. We used descriptive and historical-comparative methods when studying the issue. The main findings are included in the conclusion. We think that the list of particles in alphabetical order presented as an annex is a practical value of the work. It will assist students and specialists who are beginners in working on the texts of the old Georgian language.

ნაწილაკთა შესწავლა საკმაოდ კომპლექსური საკითხია, რადგან მეტყველების ამ ნაწილს მჭიდრო კავშირი აქვს სხვადასხვა კატეგორიასთან: კილოსთან, მოდალობასთან, ევიდენციალობასთან... არსებობს ცალკეული გამოკვლევები ამ თემებზე, გარკვეული ჯგუფის ნაწილაკებზე, მაგრამ ჭირს იმ ტიპის ნაშრომის დაძებნა, რომელშიც საკითხი კომპლექსურად იქნებოდა შესწავლილი თანამედროვე გამოწვევების გათვალისწინებით. ჩვენი სამაგისტრო ნაშრომი მოკრძალებული ცდაა ნაწილაკთა ფორმობრივ-ფუნქციური ანალიზისა და მათი ზოგადი, ერთგვარი მიმოხილვითი, კომპლექსური შესწავლისა ძველი ქართული ენის V-X საუკუნეების ორიგინალურ ჰაგიოგრაფიულ ძეგლებში. ამ ეტაპზე საკვლევად არ აგვიღია ნათარგმნი ძეგლები, რადგან ქართულ თარგმანებში ნაწილაკთა ბერძნულ-სომხურ შესატყვისებზე დაკვირვება, საკითხის დიაქრონიულ ჭრილში განხილვა და ნაწილაკების როლის

გარკვევა სხვადასხვა კატეგორიის ფორმირება-გრამატიკალიზებაში სამომავლო პერსპექტივად გვესახება. ჩვენი აზრით, ნაშრომის მეცნიერულ სიახლეს სწორედ ყველა ჯგუფის ნაწილაკის ერთ ნაშრომში თავმოყრა- სისტემატიზაცია და ამ კუთხით დაკვირვების შედეგები წარმოადგენს. კვლევისას გამოვიყენეთ აღწერითი და ისტორიულ-შედარებითი მეთოდები. კვლევის ძირითადი შედეგები ასახულია დასკვნაში. ნაშრომის პრაქტიკულ ღირებულებად გვესახება დანართის სახით წარმოდგენილი ანბანურ რიგზე დალაგებულ ნაწილაკთა ცხრილი, რომელიც, ვფიქრობთ, დაეხმარება ძველი ქართული ენის ტექსტებზე მომუშავე დამწყებ სპეციალისტებსა თუ სტუდენტებს.