რეპრესიული სისტემის როლი საბჭოთა და პოსტსაბჭოთა ქართული საზოგადოების ჩამოყალიბებაში ოთარ ჭილაძის რომანების („აველუმი“ და „გოდორი“) მიხედვით

Abstract

XX საუკუნის მწერლობაში ეროვნული იდენტობა, როგორც კულტურული ფენომენი, მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს. საბჭოთა და პოსტსაბჭოთა პერიოდი ლიტერატურაში ერთ-ერთ ძალიან რთულ, ტრავმულ პერიოდად აღიბეჭდა. სწორედ ამ ძირითად თემებს ეხება ოთარ ჭილაძე რომანებში „აველუმი“ და „გოდორი“. ის გვაჩვენებს როგორც თითოეული გმირის, ისე მთლიანად მაშინდელი საზოგადოების უკიდურესად მძიმე მდგომარეობას. გვიხატავს ადამიანის ფსიქოტიპს, რომელიც რეპრესიული სისტემის მსხვერპლია. ჩვენი საკვლევი რომანები გამორჩეულია იმით, რომ მწერალი ძალიან ნათლად, მკაფიოდ, მოურიდებლად ასახავს სინამდვილეს და გვაჩვენებს, რა მდგომარეობამდე მიჰყავს ადამიანი საბჭოურ იდეოლოგიას. „აველუმისა“ და „გოდორის“ წაკითხვის შემდეგ მკითხველს საშუალება ეძლევა, წარმოიდგინოს, რა მდგომარეობაში იყო ყველა ის ქვეყანა, რომელიც საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში შედიოდა. ნაშრომის მიზანია, დავინახოთ, როგორ ცდილობენ რომანის მთავარი გმირები გადარჩენას, როგორ ებრძვიან ისინი დამახინჯებულ მეხსიერებასა და შიშებით დათრგუნულ საკუთარ თავებს. ჩვენს ნაშრომში სიახლეა ის, რომ დაწვრილებით შევისწავლეთ რომანების მთავარი გმირების ფსიქოტიპები. გამოვიკვლიეთ, რა გავლენას ახდენს ამ ფსიქოტიპებზე რეპრესიული სისტემა. „აველუმსა“ და „გოდორს“ შორის დაძებნილი პარალელების კვალდაკვალ ორივე რომანს განვიხილავთ ერთ მთლიანობად, რომელიც საბჭოთა და პოსტსაბოთა პერიოდის საქართველოს ასახავს. ნაშრომი შედგება სამი თავისაგან, პირველ თავში ვისაუბრებთ ოთარ ჭილაძის მოქალაქეობრივ და ლიტერატურულ პორტრეტზე, მეორე და მესამე თავებში კი დაწვრილებით განვიხილავთ მწერლის ბოლო ორ რომანს.