სოფელ წითელუბნის სამეტყველო კოდები

Abstract

სამაგისტრო ნაშრომი — ,,სოფელ წითელუბნის სამეტყველო კოდები“ შედგება ანოტაციის, შესავლის, ლიტერატურის მიმოხილვის, სამი თავის, დასკვნისა და გამოყენებული ლიტერატურის ნუსხისაგან. საკვლევი თემა აქტუალურია ქართულ სალიტერატურო ენასთან მიმართებისა და დიალექტებში მიმდინარე ენობრივი პროცესების შესაწავლად. სამაგისტრო ნაშრომის მიზანია ჩვენ მიერ მოძიებული და ჩაწერილი დიალექტური ტექსტების საფუძველზე სოფელ წითელუბნის მეტყველების შესწავლა. კვლევის ამოცანას წარმოადგენს სოფელ წითელუბნის მეტყველებაში ქართლური და აჭარული დიალექტებისათვის დამახასიათებელი თავისებურებების გამოვლენა დიალექტური ტექსტების ანალიზის საფუძველზე, ამავე დროს ქართლური დიალექტის გავრცელების ამ არეალში დადასტურებული ოსური და თურქულ-აზერბაიჯანული ენებისათვის დამახასიათებელი ლექსიკური ერთეულების შესწავლა. პირველ თავში შესწავლილია ფონეტიკური თავისებურებები: გრძელი ხმოვნები და მორფემათა ზღვარზე მიმდინარე ფონეტიკური პროცესები. მეორე თავში განხილულია გრამატიკული თავისებურებები: ბრუნვის ნიშნებთან დაკავშირებული ცვლილებები, მავრცობი ხმოვნები და მსაზღვრელ-საზღვრული. მესამე თავში წარმოდგენილია ლექსიკური თავისებურებები: ნასესხები ლექსიკა და ონომასტიკა. აღწერითი მეთოდით გაანალიზდა სოფელ წითელუბნის მეტყველებისათვის დამახასიათებელი თავისებურებები. შედარებითი მეთოდის გამოყენებით შედარებული იქნა ქართლურის, აჭარულისა და მესხურის ენობრივ მოვლენები. შეპირისპირების მეთოდის გამოყენებით ერთმანეთს შევუპირისპირეთ, ჩვენთვის ხელმისაწვდომი მასალების საფუძველზე, ქართულ, ოსურ და თურქულ-აზერბაიჯანული ენებისათვის დამახასიათებელი სამეტყველო კოდები. კვლევის დროს გამოყენებულ იქნა დიალექტური მასალის სინქრონიულ ანალიზი, ტექსტის ჩაწერის დროს კი — უშუალო დაკვირვების მეთოდი. ნაშრომი დახმარებას გაუწევს დიალექტური მასალის კვლევით დაინტერესებული პირებს.

Masters thesis “Speech codes of village Tsitelubani“ consists of annotation, introduction, literature review, chapters and list of used literature. The research topic is relevant to Georgian literary language and studying for current linguistic process in dialects. The aim of the masters thesis is to study the speech of village Tsitelubani on basis of dialect texts we have found and recorded. The aim of research is to reveal the peculiarities of Kartli and Adjara dialects in the speech of village Tsitelubani based on analysis of dialect texts. At the same time, the study of lexical items characteristics of Ossetian and Turkish-Azerbaijan languages confirmed in this area of Kartli dialect. The first chapter examines phonetic features: long sounds and phonetic processes occurring at the edge of morphemes. The second chapter discusses grammatical features: changes related to torsion marks, amplified sounds and delimiter boundary. The third chapter presents lexical features: borrowed vocabulary and onomastics. The discriptive features of the speech of village Tsitelubani were analysed descriptive method. The linguistic events of Kartli, Adjara and Meskhetian were compared using the comparative method. Using the method contrast, we contrasted each other based on the materials which was available to us, with the speech codes characteristic of Georgian, Ossetian and Turkish-Azerbaijan languages. We used synchronous analysis of dialectical material during the research and direct observation method while writing text . The thesis will help those who is interested in researching dialectic material.