გორის მაზრა 1921-1927 წლებში

Abstract

1921 წლის 25 თებერვალს საბჭოთა რუსეთმა საქართველოს ოკუპაცია და ძალდატანებითი გასაბჭოება მოახდინა. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს დემოკრატიულმა რესპუბლიკამ სულ 2 წელიწადსა და 8 თვეს იარსება, მან მაინც მოახერხა სახელმწიფო ინსტიტუტების, თავდაცვითი ძალების, დამოუკიდებელი ფინანსური, ეკონომიკური და საგანმანათლებლო პოლიტიკის განხორციელება. გორის მაზრა აღმოსავლეთ საქართველოში არსებული 5 მაზრიდან ყველას აღემატებოდა ტერიტორიითა და მოსახლეობით, ამდენად, ხელისუფლებისათვის გადამწყვეტი და პრონციპული მნიშვნელობა ჰქონდა მაზრაში არსებულ პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ ვითარებას, მოსახლეობის განწყობა-დამოკიდებულებას ახალი რეჟიმისადმი. მაშინვე დაიწყო ძველი სახელმწიფო სტრუქტურებისა და აპარატის მსხვრევა და მისი საბჭოთა სისტემით ჩანაცვლება, ეს პროცესიუმეტეს შემთხვევაშიძალდატანებით, ძალადობრივსა და აგრესიულხასიათს ატარებდა. საბჭოთა სახელმწიფოს მშენებლობის ლენინურ-სტალინურ გეგმაში თავადაზნაურობის, სასულიერო წოდების, ბურჟუაზიის ადგილი არ იყო, ამიტომ ძალადობრივი გზებით განხორციელდა ან მათი გაღატაკება, დეკლასირება, ან ფიზიკური ლიკვიდაცია, ხოლო ვინც რეჟიმს თავი დააღწია, იძულებით ემიგრაციაში წავიდა. ნაშრომში თანმიმდევრულადაა შესწავლილი გორის მაზრაში მიმდინარე პროცესი 1921-1927 წლებში, ანუ, ე. წ. ,,ნეპის“ პერიოდში. განხილულია საბჭოთა სისტემის მშენებლობის პრინციპული საკითხები: სოციალ-ეკონომიკური ვითარება გორის მაზრაში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების დროისათვის და პირველი ღონისძიებები, 1924 წლის აჯანყების მომზადება, აჯანყება და მისი გამოძახილი, ხელისუფლების რეპრესიული პოლიტიკა და მისი შედეგები, მასიური შეტევის დაწყება თავადაზნაურობაზე, სასულიერო წოდებაზე, წვრილბურჟუაზიულ ელემენტებზე, საბჭოთა ხელისუფლების აგრარული და საგანმანათლებლო პოლიტიკა და ა. შ. ცნობილია, რომ საბჭოთა ისტორიოგრაფია ხსენებულ პერიოდს იდეოლოგიას არგებდა და გაყალბებულად, ან რეჟიმისათვის სასურველ კონტექსტში გადმოგვცემდა, რის შედეგებს (მენტალურს, სოციალ-პოლიტიკურს, ფსიქოლოგიურს) დღემდე ვიმკით, ამდენად საკითხის ობიექტური შესწავლა აქტუალობას არ კარგავს. ნაშრომი ეყრდნობა, როგორც საკითხის ირგვლივ ქართულ ისტორიოგრაფიაში არსებულ დოკუმენტურ და ნარატიულ ლიტერატურას და წყაროებს, ასევე მნიშვნელოვანწილად - საარქივო მასალებს, რომლის ნაწილი პირველად შემოდის სამეცნიერო ბრუნვაში.

Soviet Union occupied Georgia and forcibly Sovietized it on February 25, 1921. Despite the fact that the Democratic republic of Georgia has existed for a total of 2 years and 8 months, it stll managed to implement state institutions, defense forces, independent financial, economic and educational policies. Uyezd of Gori was the largest and the most populated of all the 5 Uayezd in Eastern Georgia, thus, the political, economic and social situation in the uyezd, the attitude of the population towards the new regime were crucial and principled for the government. Immediately began to dismantle the old state structures and apparatus and it was replaced with the Soviet system, in most cases, a process was violent and aggressive. The leninist plan to build a Soviet state had not got place for the nobility, the clergy, the bourgeoisie, so they were forcibly impoverished, declassified, or physically hiquidated, and those who escaped the regime were forcibly emigrated. The paper consostently studies the ongoing process in Uyezd of Gori in 1921-1927, or i.e. the ‘’Nep’’ period. The main issues of the construction of the Soviet system are discussed: socioeconomic situation in the Uyezd of Gori at the time of the establishment of the soviet government and the first events, preparation of the uprising of 1923, the rebellion and its echo, the repessive policy of the government and its consequences, launching a massive attack on the nobility, the clergy, the petite bourgeois elements, the agrarian and educational policies of the Soviet government, and so un. It is known that Soviet historiography used the mentioned period as favoured to ideology and represented it falsified or in a context favorable to the regime, the results of which (mental, socio-political, psychological) we still reap, so an objective study of the issue does not lose relevance. The work relies on the documentary, narrative literature and sources in Georgian historiography on the issue, as well as, to a great extent, archival materials, part of which is in dcientific circulation for the first time.