საბჭოთა რელიგიური პოლიტიკა და საქართველოში მისი ასახვის თავისებურებები 1953-1964 წლებში

Abstract

The research of the Soviet Union and its ideology does not lose its actuality despite the fact that a quarter of century has been passed from the collapse of the Soviet Union. The one of the most important parts of Soviet politics was religious policy within its specific features. The importance of this very issue is enhanced by the fact that there is not an issue in the history of the Soviet Union that could be completely understood without the analysis and the review of the religious policy. The purpose of the research is to investigate the Soviet religious policy (based on the archive materials, press, memoirs and scholarly literature): 1) What were the basic features of the Soviet religious policy? 2) How did it reveal itself in the important aspects of the life of the Soviet society like science, scholarship, education? 3) It should be analyzed what kind of attitude had the Georgian clergy towards this policy. 4) What kind of perception had the western world towards this issue? The thesis plainly shows how the Soviet religious policy changed over the years, what were its specific features in Georgia. The novelties of the research are: 1) what reasons and specific features had the religious aspect of the policy of de-Stalinization of Nikita Khrushchev? 2) The methodology of its agitation and propaganda. 3) The various aspects of the ‘scientific atheism’ propagated by the Soviet stated into the education system were revealed, etc.

საბჭოთა კავშირის და მისი იდეოლოგიური პოლიტიკის მეცნიერული კვლევა დღემდე თავის აქტუალობას არ კარგავს, მიუხედავად იმისა, რომ ამ სახელმწიფოს დაშლიდან უკვე მეოთხედ საუკუნეზე მეტი გავიდა. საბჭოთა იმპერიის იდეოლოგიური პოლიტიკის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს მიმართულებას წარმოადგენს მისი რელიგიური პოლიტიკა თავისი ცალკეული მახასიათებლებით. აღნიშნული პრობლემის სამეცნიერო შესწავლის ინტერესს ზრდის ის გარემოებაც, რომ საბჭოთა კავშირის ისტორიაში თითქმის არ არსებობს საკითხი, რომლის კომპლექსურად გააზრებისთვისაც აუცილებელი არ იყოს რელიგიური პოლიტიკის გაანალიზება და განხილვა. საკვლევი თემის მიზანია სხვადასხვა სახის წერილობით წყაროებზე (საარქივო დოკუმენტები, პერიოდული პრესის მასალა, მემუარები და შესაბამის სამეცნიერო ლიტერატურაზე დაყრდნობით შესწავლილ იქნეს საბჭოთა რელიგიური პოლიტიკა: 1) როგორი იყო მისი ძირითადი მახასიათებლები? 2) რა გამოვლინებას ჰპოვებდა იგი საზოგადოებრივი ცხოვრების ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებში, როგორიც არის მეცნიერება, განათლება? 3) გაანალიზდეს, რა დამოკიდებულება ჰქონდა აღნიშნულისადმი ქართველ საზოგადოებას, კერძოდ, სასულიერო პირებს? 4) რა ხედვა ჰქონდა ამ ყველაფერზე დასავლეთის საზოგადოებას და ა.შ. დისერტაციაში ნათლად არის ნაჩვენები, როგორ იცვლებოდა საბჭოთა რელიგიური პოლიტიკა, როგორი იყო მისი ასახვის თავისებურებები საქართველოში ნაშრომში მოცემულია საკითხის ირგვლივ ჩატარებული კვლევითი სიახლეები და მიღებული სამეცნიერო დებულებები: 1) რა მიზეზებით და მახასიათებლებით გამოირჩეოდა ნიკიტა ხრუშჩოვისეული დესტალინიზაციის პოლიტიკის რელიგიური ასპექტები? 2) მისი აგიტაცია-პროპაგანდის მეთოდოლოგია. 3) გამოიკვეთა 1953-64 წლებში საბჭოთა ხელისუფლების მიერ წარმოებული ე.წ. „მეცნიერული ათეიზმის“ ძირითადი გამოვლინებები საგანმანათლებლო სივრცეში და სხვა.