აზოტის ოქსიდის როლი ჰიპერჰომოცისტეინემიით განპირობებული არტერიული ვაზომოტორული რეაქციების დარღვევაში

Abstract

It is known that a significant congenital disorder of homocysteine metabolism evokes blood vessels disorder, but the mechanism of this damage development is still not well established. Now, hyperhomocysteinemia is considered as an independent risk-factor of atherosclerotic vascular disease. The mechanism, by which hyperhomocysteinemia contributes the development of vascular damage is still unknown. What is established can be shortly summarized in this way: an increased concentration of total homocysteinemia affects the endothelial cells. Their damage, the activation of platelets, a damaging effect on thrombomodulin expression, the activation of tissue factor, an enhanced oxidativeness in low density lipid proteins – it is the list, in which any of above-said may be considered as possible mechanisms, by means of which homocysteine leads to atherosclerosis and thrombosis

ცნობილია, რომ ჰომოცისტეინის მეტაბოლიზმის მნიშვნელოვანი თანდაყოლილი დარღვევა პაციენტებში იწვევს სისხლძარღვთა დაზიანებას, მაგრამ მექანიზმი ამ დაზიანების განვითარებისა დღემდე არ არის კარგად დადგენილი. ჰიპერჰომოცისტეინემია დღეს განიხილება, როგორც ათეროსკლეროზული ვასკულური დაავედის დამოუკიდებელი რისკ-ფაქტორი მექანიზმი, რომლის მეშვეობით ჰიპერჰომოცისტეინემია ხელს უწყობს ვასკულური დაზიანების განვითარებას, დღემდე უცნობია. ის რაც დადგენილია შეიძლება მოკლედ ჩამოყალიბდეს შემდეგნაირად: ტოტალური ჰომოცისტეინის გაზრდილი კონცენტრაცია მოქმედებს ენდოთელურ უჯრედებზე. მათი დაზიანება, თრომბოციტების აქტივაცია, საზიანო მოქმედება თრომბომოდულინის ექპრესიაზე, ქსოვილოვანი ფაქტორის გააქტიურება, დაბალი სიმკვრივის მქონე ლიპიდურ ცილებში გაძლიერებული ოქსიდაციულობა – აი ის ნუსხა, რომელთაგან ნებისმიერი შეიძლება ჩაითვალოს შესაძლო მექანიზმებად, რომლის მეშვეობით ჰომოცისტეინი იწვევს ათეროსკლეროზს და თრომბოზს. ენდოთელური უჯრედების დისფუნქცია როგორც წესი თან სდევს მრავალი სახის კარდიოვასკულურდაავადებას. დადგენილი იყო, რომენდოთელური აზოტის ოქსიდის სინთაზას ფუნქციისდარღვევა ან/და აზოტისოქსიდის მოწოდების შემცირება შეიძლება გახდეს მრავალი კლინიკური მანიფესტაციის მიზეზი პაციენტებში, რომელთაც გააჩნიათ ენდოთელური დისფუნქცია. ეს მოსაზრება მიუთითებს, რომ ენდოთელური აზოტის ოქსიდის სინთაზა შესაძლოა განიცდიდეს ჰიპერჰომოცისტეინემიის გავლენას. თუ გავითავლისწინებთ ლიტერატურაში არსებულ ხანგრძლივ დისკუსიას ჰომოცისტეინის შესაძლო როლის შესახებ ათეროსკლეროზის განვითარებაში, მაშინ ზემოთაღნიშნული ფაქტები მიუთითებენ, რომ აზოტის ოქსიდის ბიორესურსის შემცირებამ და eNOS-ის აქტივობის დაქვეითებამ უნდა გამოიწვიოს ენდოთელური უჯრედების დისფუნქცია, რაც მნიშვნელოვნად გასაგებს ხდის კარდიოვასკულური გართულებების განვითარებას.