ისრაელ-ირანის ურთიერთობის გავლენა ახლო აღმოსავლეთის რეგიონული უსაფრთხოების სტაბილურობაზე და მისი გეოსტრატეგიული ფაქტორები

Abstract

Relations between Iran and Israel have had a serious impact on regional policy since the restoration of Israeli statehood. Relations between these countries are divided into two radically different periods. The first phase of relations between them was marked by close political and diplomatic relations against the background of Muslim countries refusing to recognize the state of Israel. As for the second phase of relations between the two countries, being related to the Islamic Revolution, is characterized by a sharply opposite situation between them. These countries perceive each other as enemies and rivals. It is noteworthy, that despite the high level of controversy, Israel and Iran were more or less able to agree on certain issues. In particular, the two countries are at odds over Iran's nuclear program. Israel wants to keep nuclear weapons out of Iran's hands, because Israel thinks that firstly it will be used against this country. Iran perceives Israel as one of the impediments to its regional leadership. It has become unacceptable for Israel to reach a nuclear deal with Iran, between this country and the six states. He strongly criticized the agreement and took the initiative to reconsider it. When the United States first left this agreement, which was followed by Iran, Iran faced this fact with a great satisfaction, and still says that it needs to put even more pressure on Iran to abandon its nuclear program.

ირანისა და ისრაელის ურთიერთობები ისრაელის სახელმწიფოებრიობის აღდგენისთანავე სერიოზულ გავლენას ახდენდა რეგიონულ პოლიტიკაზე. ამ ქვეყნებს შორის ურთიერთობა ორ რადიკალურად განსხვავბულ პერიოდად იყოფა. ურთიერთობის პირელი ეტაპი მათ შორის მჭიდრო პოლიტიკური და დიპლომატიური ურთიერთობებით გამოირჩეოდა იმ ფონზე, როდესაც მუსლიმური ქვეყნები უარს ამბობდენ ისრაელის სახელმწიფოს აღიარებაზე. რაც შეეხება ამ ორ ქვეყანს შორის ურთიერთობის მეორე ეტაპს, რომელიც უკავშირდება ისლამურ რევოლუციას, ის გამოირჩევა მათ შორის მწვავედ დაპირისპირებული მდგომარეობით . ეს ქვეყნები ერთმანეთს მტრებად და მეტოქეებად აღიქვამენ. აქვე შევნიშნავთ, რომ მიუხედავად დაპირისპირების მაღალი დონისა ისრაელი და ირანი მეტკანლებად, მაგრამ მაინც ახერხებდნენ რაღაც გარკვეულ საკითხებზე შეთანხმებას. განსაკუთრებით ეს ორი ქვეყანა ირანის ბირთული პროგრამის გამო უპირისპირდება ერთმანეთს. ისრალის სურვილს წარმოადგენს ბირთვული იარაღის არ მოხვედრა ირანის ხელში, რომელსაც როგორც ფიქრობს პირველ რიგში მის წინააღმდეგ გამოიყენებს. ირანი კი ისრაელს მისი რეგიონული ლიდერობისათვის ბრძოლაში ერთ-ერთ შემაფერხებელ ფაქტორად აღიქვამს. ისრალისათვის მიუღებელი აღმოჩნა ირანთან ბირთვული შეთანხემბის მიღწევა, ამ ქვეყანასა და ექვს სახელმწიფოს შორის. ის მკაცრად აკრიტიკებდა აღნიშნულ შეთანხმებას და გამოდიოდა მისი გადახედვის ინიციატივით. მას შემდეგ, რაც აღნიშნული შეთანხმებიდან ჯერ აშშ შემდეგ კი ირანი გამოვიდა, ირანი ამ ფაქტს დიდი კმაყოფილებით შეხვდა და აცხადებს , რომ ირანზე უნდა მოხდეს კიდევ უფრო მკაცრი ზეწოლა, რათა მან საბოლოოდ უარი თქვას ბირთული პროგრამის შექმნასა და მუშაობაზე.