ირანის ბირთვული პროგრამა და აშშ–ს პოლიტიკური ფაქტორი თანამედროვე გლობალური უსაფრთხოების კონტექსტში

Abstract

There has been a serious confrontation between the United States and the Islamic Republic of Iran for a long time over Iran's nuclear program. Despite a number of US sanctions on the Islamic Republic of Iran, this problem has not been resolved - Iran has not stopped working on its nuclear program. The conflict between the Islamic Republic of Iran and the United States is not the only problem between the two countries. It is viewed more globally. The disagreement between the two countries, being mainly related to the nuclear program, poses a serious threat to the Middle East region in terms of maintaintainig peace. There are frequent instances of separate conflicts in the Middle East, with the Islamic Republic of Iran and the United States appearing in opposing camps, delaying and preventing a separate conflict. That is, in fact, in conflicts where the Islamic Republic of Iran and the United States are involved, they often become the arena of their confrontation. These are: the conflict in Yemen, which involves the Islamic Republic of Iran and the United States (along with Saudi Arabia). The Syrian conflict, as well as the Palestinian-Israeli conflict, is being aided by the Islamic Republic of Iran's Hamas if the United States supports Israel. A few years ago, an agreement was reached between the Islamic Republic of Iran and six countries, including the United States, on its nuclear program, but the agreement did not last long. The current president of the United States, Donald Trump, rejected the agreement and left it. Like the United States, the Islamic Republic of Iran has left the agreement, which has deepened the confrontation between them.

აშშ-სა და ირანის ისლამურ რესპუბლიკას შორის სერიოზული დაპირისპირებაა უკვე კარგა ხანია ირანის ბირთვული პროგრამის გამო. აშშ-ს მხრიდან ირანის ისლამურ რესპუბლიკაზე არაერთი სანქციებისდა მიუხედავად, აღნიშნული პრობლემის გადაჭრა ვერ მოხერხდა-ირანის მხრიდან ბირთვულ პროგრამაზე მუშაობის შეჩერება არ მომხდარა. ირანის ისლამურ რესპუბლიკასა და აშშ-ს შორის წარმოქმნილი წინააღმდეგობა მხოლოდ ამ ორი ქვეყნის პრობლემას არ წარმოადგენს. ის უფრო განიხილება გლობალურ ჭრილში. ამ ორი ქვეყნის შეუთანხმებლობა, რომელიც ძირითადად ბირთვულ პროგრამას უკავშირდება სერიოზულ საფრთხეს ქმნის ახლო აღმოსავლეთის რეგიონში, მშვიდობის შენარჩუნებისათვის. ხშირია შემთხვევები, როდესაც ახლო აღმოსავლეთში მიმდინარე ცალკეულ კონფლიქტებში, ირანის ისლამური რესპუბლიკა და აშშ გვევლინებიან ურთიერთდაპირისპირებულ ბანაკებში, რაც ცალკეული კონფლიქტის მოგვარებას აჭიანურებს და ხელს უშლის. ანუ, ფაქტობრივად, კონფლიქტებში, სადაც ირანის ისლამური რესპუბლიკა და აშშ არის ჩართული ხშირ შემთხვევაში მათი დაპირისპირების ასპარეზად იქცევა ხოლმე. ასეთებია: კონფლიქტი იემენში, სადაც ჩართულნი არიან ირანის ისლამური რესპუბლიკა და აშშ (საუდის არაბეთთან ერთად). ასევე სირიის კონფლიქტი, პალესტინა-ისრაელის კონფლიქტშიც, თუ კი აშშ მხარს ისრაელს უჭერს, ირანის ისლამური რესპუბლიკა „ჰამასს“ ეხმარება. რამდენიმე წლის უკან, ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებით, ირანის ისლამურ რესპუბლიკასა და ექვსს ქვეყანას,რომელთა შორის იყო აშშ-ც, მოხდა შეთანხმება, მაგრამ აღნიშნული შეთანხმება ხანგრძლივი არ აღმოჩნდა. აშშ-ს ამჟამინდელმა პრრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა აღნიშნული შეთანხმება დაიწუნა და დატოვა ის. აშშ-ს მსგავსად, შეთანხმება დატოვა ირანის ისლამურმა რესპუბლიკამაც, რამაც მათ შორის კონფრონტაცია კიდევ უფრო გააღრმავა.