GST გენების (GSTT1 და GSTM1) პოლიმორფიზმის კავშირი წამლებით გამოწვეულ ჰეპატოტოქსიკურობასთან ფილტვის ტუბერკულოზის დროს, ქართულ პოპულაციაში

Abstract

Nowadays, the genetic study of the effectiveness of pharmacotherapy and its side effects is actively achived. The reason for the development of a significant part of hepatitis is the effect of medication. The cause of hepatotoxicity of some drugs is the polymorphism of the genes encoding enzymes which are involved in the metabolism of these drugs. To the number of these enzymes belongs to Glutathiones-Transferase (GST). GST plays a vital role in II phase biotransformation and detoxification of many artificially produced compounds, including drugs. GSTs are polymorphic and they are characterised by ethno-dependency associated with various diseases. One of these diseases is tuberculosis. Liver damage caused by anti tuberculosis drugs causes a lot of side effects in the treatment of disease. Thus, it is necessary to take into account genotypic differences during treatment with antituberculotic drugs in order to reduce the risk of liver damage caused by preparations.

ფარმაკოთერაპიის ფართოდ გამოყენების პირობებში მისი ეფექტურობისა და გვერდითი მოვლენების აგენეტიკური შესწავლა განსაკუთრებულ აქტუალობას იძენს. მრავალი სამკურნალო პრეპარატების მიღებას თან სდევს მეტ-ნაკლები ხარისხით გამოხატული უარყოფითი ეფექტები, რომელთა შორის პირველ რიგში,ჰეპატიტების განვითარება უნდა აღინიშნოს. ცნობილია, რომ, როგორც წესი წამალი ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ ექვემდებარება შესაბამისი ფერმენტებით განპირობებულ მეტაბოლურ გარდაქმნებს, ამ გარდაქმნების დაუსრულებლობა, მათი შეფერხებული, ან პირიქით სწრაფი მიმდინარეობა, სამკურნალწამლი საშუალებებით ინდუცირებული ტოქსიკურობის მიზეზი ხდება. მრავალი ხელოვნურად წარმოებული ნაერთის, მათ შორის წამლების II ფაზის ბიოტრანსფორმაცია და დეტოქსიკაცია ღვიძლში მიმდინარეობს,თუმცა ამ პროცესში ჩართული ფერმენტების მოქმედების შედეგად შესაძლოა უფრო ტოქსიკური პროდუქტები წარმოიქმნას, რაც ჰეპატოტოქსიკურობასა და შესაბამისად ჰეპატიტების განვითარების საფრთხეს ქმნის. აღნიშნული ხაზგასმით მიუთითებს წამლების მეტაბოლიზმში მონაწილე ფერმენტების მაკოდირებელი გენების პოლიმორფიზმისა, და შესაბამისად, გენოტიპის როლზე ჰეპატიტების ფორმირებაში. წამლების ჰეპატოტოქსიკურობის შესწავლისას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ისეთ შემთხვევებს, როდესაც მკურნალობა ხანგრძლივ პერიოდს საჭიროებს.შესაბამისად ღვიძლის დაზიანების ალბათობაც მაღალია. ამ მხრივ გამოკვეთილი ინტერესის საგანს, როგორც დაავადება, წარმოადგენს ტუბერკულოზი, როგორც ფართოდ გავრცელებული და ხანგრზლივ მკურნალობას დაქვემდებარებული ისეთი დაავადება, რომლის მკურნალობაც თვეების განმავლობაში მიმდინარეობს. ცნობილია, რომ განსაკუთრებულ როლს წამლების ბიოტრანსფორმაციასა და დეტოქსიკაციაში ასრულებენ გლუტათიონ-S-ტრანსფერაზები (GST), ფერმენტები, რომლებიც მათი მაკოდირებელი გენების პოლიმორფულობის გამო, განსხვავებული აქტივობის ისეთ ჯგუფებს ქმნიან(განსხვავებილი აქტივობით ხასიათდებიან),რომელთაც ახასიათებთ ეთნო-დამოკიდებულება სახვადასხვა სახის დაავადებასთან. ტუბერტკულოზიც სწორედ ერთ-ერთ ასეთ დაავადებას წარმოადგენს. ტუბერკულოზის საწინააღმდეგო წამლებით გამოწვეული ღვიძლის დაზიანება იწვევს უამრავ გვერდით ეფექტს დაავადების მკურნალობისას. ამგვარად, აუცილებელი ხდება გენოტიპური სხვაობების გათვალისწინება ანტიტუბერკულოზური პრეპარატებით მკურნალობისას, რათა შემცირებული და თავიდან აცილებული იქნას პრეპარატებით გამოწვეული ღვიძლის დაზიანების რისკი.