ევროპული წაბლის (Castanea sativa) ზიგოტური ემბრიონის კრიოპრეზერვაცია დეჰიდრატაციის და ვიტრიფიკაციის გამოყენებით

Abstract

The conservation of plant biodiversity is an important issue concerning the human population world wide. Conservation plays a fundamental role in maintaining plant species of ecological and economic importance. Chestnut (Castanea sativa Mill.) is the dominant of mountainous forests of Western Georgia. Chestnut in the Red List of Georgia IUCN category is represented by vulnerable status (VU). Traditional ways of chestnut reproductions are complex and full of drawbacks and one of the most important ways is its long-term conservation at ultra low temperature (-196 °C) in liquid nitrogen. Freeze-preservation is the only technique, which guarantees the possibility of the problematic species, such as non-orthodox seed, also vegetatively plants, of safe and lowest long-term conservation. Under these conditions, biochemical and most physical processes are completely arrested. As such, plant material can be stored for unlimited periods.

მცენარეთა ბიომრავალფეროვნების კონსერვაცია წარმოადგენს თანამედროვეობის ერთერთ მნიშვნელოვან პრობლემას მსოფლიოში მოსახლეობის პროგრესული ზრდის გათვალისწინებით. კონსერვაცია თამაშობს ფუნდამენტურ როლს ეკოლოგიური და ეკონომიკური მნიშვნელობის მცენარეული სახეობების შენარჩუნებაში. ევროპული წაბლი (Castanea sativa Mill.) წარმოადგენს ერთ-ერთ დომინანტურ მერქნიან მცენარეს დასავლეთ საქართველოში. საქართველოს წითელ ნუსხაში მერქნიანი ხემცენარეების წარმომადგენლებს შორის ჩვეულებრივი წაბლი IUCN კატეგორიის მიხედვით წარმოდგენილია მოწყვლადი სტატუსით. უკვე მრავალი ათეული წელია მწვავედ დგას წაბლნარების ხმობის პრობლემა მსოფლიოს იმ ქვეყნებში, სადაც წაბლის სახეობებია გავრცელებული. ინტენსიურად მიმდინარეობს ამ სახეობის სწრაფი გამრავლების საშუალებების და კონსერვაციის გზების ძიება წაბლნარი ტყეების შენარჩუნებისა და აღდგენის მიზნით. ამ თვალსაზრისით, მოცემული სამუშაოს მიზანი იყო ევროპული წაბლის (Castanea sativa Mill.) გრძელვადიანი კონსერვაციის ეფექტური პროცედურების შემუშავება in vitro ტექნოლოგიის გამოყენებით. წაბლის გამრავლების ტრადიციული მეთოდები დაკავშირებულია ბევრ სირთულესთან და ამ თვალსაზრისით, ერთ-ერთ უპირატეს გზას წარმოადგენს მისი ხანგრძლივვადიანი კონსერვაცია ულტრა დაბალ ტემპერატურაზე (-196°C) თხევად აზოტში. გაყინვით პრეზერვაცია წარმოადგენს ერთადერთ ტექნიკას, რომელიც გარანტირებულად იძლევა პრობლემური სახეობების, როგორიცაა არა-ორთოდოქსი ანუ ურჩი თესლის მქონე, ასევე ვეგეტატიურად გამრავლებადი მცენარეების უსაფრთხო და დაბალხარჯიანი ხანგრძლივი კონსერვაციის შესაძლებლობას. აღნიშნულ პირობებში ბიოქიმიური და უმეტესი ფიზიოლოგიური პროცესები შეჩერებულია. ამრიგად, მცენარეული მასალა შეიძლება შენახული იქნას ყოველგვარი ცვლილების გარეშე თეორიულად ულიმიტო დროის განმავლობაში.