მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულების (მგვ) დანერგვის პროცესი საქართველოში: მწარმოებელთა განწყობების კვლევა

Abstract

Environmental issues are becoming more and more problematic and topical in the whole world. Extended Producer Responsibility (EPR) which in Georgia will come into effect on December 1, 2019, is the part of the environmental policy. EPR effects a huge amount of private sector representatives, whose attitudes and involvement in the dialogue process might have a great impact on the system’s efficiency. The main purpose of the research paper is to examine the producers’ attitudes on EPR implementation process and: to identify producers’ involvement in policy development and planning stage; to research how effectively they have been informed; to investigate if the size of the enterprise affects the quality of the government’s communication with the producers. The research task is to study the situation in the field of the communication with the private sector by state authorities on the example of EPR implementation, to investigate the international practice of EPR implementation, to learn producers’ and experts’ attitudes, to review non-governmental and governmental reports, existing statistical data and other related materials. The main research objects are the relevant producers, importers, trade associations and other actors involved in the process. Based on the fact that the topic of the thesis is not wellexamined,

the main value and the originality of the research is to fill in the information gaps existing in this field in Georgia. The following trends have been identified in the research: the producers who were actively involved in the public-private dialogue process since the very initial stage, are mostly large producers. As a result of the research, no significant correlation has been identified between the producers’ early engagements in the dialogue process and their positive evaluation of the communication from the Ministry of Environmental Protection and Agriculture of Georgia. However, as a result of interviews with producers and experts, the poor level of communication by the Ministry has been recognized as one of the main challenges of EPR implementation process. Thus, a lot of producers still aren’t clear about their obligations, while the part of the producers is not informed about the EPR at all.

გარემოსდაცვითი საკითხები მთელს მსოფლიოში უფრო და უფრო პრობლემატური და აქტუალური ხდება. მწარმოებლის გაფართოებული ვალდებულება (მგვ), რომელიც საქართველოში ძალაში 2019 წლის 1-ელ დეკემბერს შედის, სწორედ გარემოსდაცვითი პოლიტიკის ნაწილია. მგვ კერძო სექტორის საკმაოდ ბევრ წარმომადგენელს შეეხება, რომელთა განწყობებმა და დიალოგის პროცესში ჩართულობამ შესაძლოა უდიდესი გავლენა მოახდინოს სისტემის ეფექტიანობაზე. სწორედ ამიტომ, წინამდებარე ნაშრომის მიზანია იკვლიოს მწარმოებელთა განწყობები მგვ დანერგვის პროცესთან დაკავშირებით და: დაადგინოს რამდენად მოხდა პოლიტიკის შემუშავებისა და დაგეგმვის ეტაპზე მწარმოებლების ჩართულობა; შეისწავლოს რამდენად ეფექტურად მოხდა მათი ინფორმირება; იკვლიოს ახდენს თუ არა გავლენას საწარმოს ზომა ხელისუფლების მხრიდან მათთან კომუნიკაციის ხარისხზე. კვლევის ამოცანაა მგვ-ს დანერგვის მაგალითზე შეისწავლოს ამა თუ იმ პოლიტიკის დაგეგმვისას საქართველოში სახელმწიფო სტრუქტურების მხრიდან კერძო სექტორთან კომუნიკაციის კუთხით არსებული სიტუაცია, მგვ-ს დანერგვის კუთხით არსებული საერთაშორისო პრაქტიკა, მწარმოებელთა და ექსპერტთა მოსაზრებები, არასამთავრობო და სამთავრობო ანგარიშები, არსებული სტატისტიკური მონაცემები და საკითხთან დაკავშირებული სხვა მასალები. კვლევის ძირითად ობიექტებს წარმოადგენენ შესაბამისი პროდუქციის მწარმოებლები, იმპორტიორები, სავაჭრო ასოციაციები და პროცესში ჩართული სხვა აქტორები. იქიდან გამომდინარე, რომ აღნიშნული საკითხი ნაკლებად არის ნაკვლევი, კვლევის ძირითად ღირებულებას და სიახლეს წარმოადგენს სწორედ იმ ინფორმაციული ჩავარდნების შევსება, რაც ამ კუთხით საქართველოში არსებობს. კვლევაში ტენდენციების დონეზე გამოიკვეთა შემდეგი მიმართულებები: მწარმოებელთა ის ნაწილი, რომელიც საწყის ეტაპზევე აქტიურად იყო ჩართული საჯარო-კერძო დიალოგის პროცესში, ძირითადად მსხვილ მწარმოებლებს წარმოადგენენ. კვლევის შედეგად არ გამოკვეთილა მნიშვნელოვანი კორელაცია მწარმოებლების მიერ საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მხრიდან კომუნიკაციის დადებითად შეფასებასა და დიალოგის პროცესში მათ ადრეულ ჩართულობას შორის. თუმცა, მწარმოებლებთან და ექსპერტებთან ინტერვიუების შედეგად, მგვ-ს დანერგვის პროცესის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს გამოწვევად სწორედ სამინისტროს მხრიდან კომუნიკაციის არასათანადო დონე დასახელდა. შედეგად, არაერთი მწარმოებელისთვის ჯერ კიდევ არ არის გასაგები საკუთარი ვალდებულებები, ხოლო მწარმოებელთა ნაწილი საერთოდ არ არის ინფორმირებული მგვ-ს შესახებ.