ვალდებულების მნიშვნელოვანი დარღვევა, როგორც ხელშეკრულებიდან გასვლის წინაპირობა და ვალდებულების შესრულების პრიმატი სამართლებრივ სისტემებში

Abstract

კონტინენტური ევროპის სამართალი, რომელსაც ქართული სამართალიც განეკუთვნება, სამართალს ორ ნაწილად ყოფს - კერძო და საჯარო სამართლად. სამართლის ის ნაწილი, რომელიც კერძო პირთა შორის თანასწორუფლებიანობის საფუძველზე წარმოშობილ ურთიერთობებს აწესრიგებს, იწოდება კერძო სამართლად, რომელსაც საფუძვლად თანასწორობაზე დამყარებული კერძო ხასიათის ქონებრივი, საოჯახო და პირად ურთიერთობები უდევს. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი ძალაში 1977 წლის 25 ნოემბერს შევიდა და ევროკავშირის კერძო სამართლის პრინციპებს დაეფუძნა. ის პანდექტური სამართლის სისტემის კოდექსთა რიცხვს მიეკუთვნება და ძირითადად გერმანულ მოდელს ეფუძნება, ხოლო ბევრი ნოვაცია, რაც თავად გერმანიაში პრაქტიკულად 2002 წლიდან შევიდა ძალაში, საქართველოში 1977 წელს განხორციელდა. ვალდებულებითი სამართალი სამოქალაქო სამართლის ყველაზე დიდ ნაწილს მოიცავს , ის ზოგადი და კერძო ნაწილებისაგან შედგება. ვალდებულების შინაარსში ორი ძირითადი ელემენტი - ერთი პირის უფლება მოითხოვოს შესრულება და მეორე პირის შესაბამისი მოვალეობა შეასრულოს - ჯერ კიდევ რომის სამართლის დროიდან არის ძალაში და დღემდე განსაკუთრებული ცვლილება არ განუცდია. როდესაც სუბარია ვალდებულებით ურთიერთობებზე, შესაძლოა იგულისხმებოდეს მისი ვიწრო გაგება, კერძოდ, სახელშეკრულებო ურთიერთობებით წარმოშობილი ვალდებულების შინაარსზე, რაც მხარეების მიერ ერთმანეთთან არსებულ კონკრეტულ უფლებებსა და მოვალეობებს გულისხმოს.