Options
უცხოური ინვესტიციის დაცვის სტანდარტები და ექსპროპრიაციის მართლზომიერება ქართული კანონმდებლობისა და საერთაშორისო პრაქტიკის მიხედვით
STANDARDS OF FOREIGN INVESTMENT PROTECTION AND LEGALITY OF EXPROPRIATION UNDER GEORGIAN LAW AND INTERNATIONAL PRACTICE
Date Issued
2019
Author(s)
Advisor(s)
Institution
Faculty
Abstract
უცხოური ინვესტიცია ახალ ბაზარზე წვდომის მოპოვების და რესურსების
ეფექტური გადანაწილების საშუალებაა, რაც როგორც განვითარებული, ისე
განვითარებადი ქვეყნების ინტერესებში შედის. მეტიც, რიგი განვითარებადი ქვეყნის,
მათ შორის, საქართველოს განვითარებაში უცხოური ინვესტიცია კაპიტალისა და
ტექნოლოგიის მზარდი გარე წყაროა. ამჟამინდელი მდგომარეობით, საქართველოს
სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის წინასწარი მონაცემებით, საქართველოში 2018
წელს მხოლოდ პირდაპირი უცხოური ინვესტიციის ფარგლებში 1 მილიარდ ა.შ.შ.
დოლარზე მეტი ოდენობის თანხის ინვესტიცია განხორციელდა.
ამრიგად, სავსებით
ნათელია, თუ რატომ არის უცხოური ინვესტიცია ფართოდ აღიარებული, როგორც
ქვეყნის ზრდისა და განვითარების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი.
უცხოური
ინვესტიციების ამგვარი მნიშვნელობის ფონზე, მათი მოზიდვისა და შენარჩუნების
საუკეთესო ბერკეტი მათი სამართლებრივი დაცვის ძლიერი და საერთაშორისო
სამართალთან შესაბამისი მექანიზმების არსებობაა.
სახელმწიფოსა და სხვა სახელმწიფოს მოქალაქეებს შორის საინვესტიციო დავების
მოგვარების შესახებ კონვენციის (ვაშინგტონის კონვენცია) წარმომავლობასა და
ფორმულირებასთან დაკავშირებულ დოკუმენტებში მითითებულია, რომ იმ
დროისთვის ჩატარებული მრავალი კვლევა, რომელიც უცხოური ინვესტიციის
წახალისების გზებს შეისწავლიდა, თითქმის ყოველთვის განიხილავდა უცხოელ
ინვესტორსა და ინვესტიციის მიმღებ სახელმწიფოს მთავრობას შორის წარმოშობილი
დავების გადაჭრასთან დაკავშირებულ პრობლემებს. ამასთანავე, ხშირად აღნიშნული
კვლევები გასცემდნენ რეკომენდაციას შექმნილიყო საერთაშორისო საარბიტრაჟო ან/და
კონსილაციის მექანიზმი,
რომელიც ინვესტორს შესაძლებლობას მისცემდა პირდაპირ
მიემართა საერთაშორისო ტრიბუნალისადმი, რაც სახელმწიფოსთვის მბოჭავი
საერთაშორისო ვალდებულება იქნებოდა.
შესაბამისად, უცხოური ინვესტიციების
წახალისებისა და უცხოურ ინვესტიციასთან დაკავშირებული დავების გადაჭრის
პროცესის მიმართ ნდობის გამომუშავების მიზნით 1966 წლის 14 ოქტომბერს ძალაში
შევიდა ვაშინგტონის კონვენცია, რომელმაც, თავის მხრივ, შექმნა საინვესტიციო დავების
მოგვარების საერთაშორისო ცენტრი (ცენტრი). ეს უკანასკნელი საინვეტიციო დავებისას
ყველაზე ხშირად გამოყენება, რადგან სხვა დავის გადაჭრის ორგანოებისგან
განსხვავებით, ცენტრის გადაწყვეტილების აღსრულება პირდაპირ სავალდებულოა
სახელმწიფოსთვის
და არ საჭიროებს უცხოური საარბიტრაჟო გადაწყვეტილებების
ცნობისა და აღსრულების შესახებ ნიუ იორკის 1958 წლის კონვენციით
გათვალისწინებულ პროცედურას, რაც ითვალისწინებს არბიტრაჟის გადაწყვეტილების
აღსრულებას ქვეყნის შიდა სასამართლოს გავლით, რაც დამატებით დროსა და
ხარჯებთან არის დაკავშირებული.
ეფექტური გადანაწილების საშუალებაა, რაც როგორც განვითარებული, ისე
განვითარებადი ქვეყნების ინტერესებში შედის. მეტიც, რიგი განვითარებადი ქვეყნის,
მათ შორის, საქართველოს განვითარებაში უცხოური ინვესტიცია კაპიტალისა და
ტექნოლოგიის მზარდი გარე წყაროა. ამჟამინდელი მდგომარეობით, საქართველოს
სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის წინასწარი მონაცემებით, საქართველოში 2018
წელს მხოლოდ პირდაპირი უცხოური ინვესტიციის ფარგლებში 1 მილიარდ ა.შ.შ.
დოლარზე მეტი ოდენობის თანხის ინვესტიცია განხორციელდა.
ამრიგად, სავსებით
ნათელია, თუ რატომ არის უცხოური ინვესტიცია ფართოდ აღიარებული, როგორც
ქვეყნის ზრდისა და განვითარების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი.
უცხოური
ინვესტიციების ამგვარი მნიშვნელობის ფონზე, მათი მოზიდვისა და შენარჩუნების
საუკეთესო ბერკეტი მათი სამართლებრივი დაცვის ძლიერი და საერთაშორისო
სამართალთან შესაბამისი მექანიზმების არსებობაა.
სახელმწიფოსა და სხვა სახელმწიფოს მოქალაქეებს შორის საინვესტიციო დავების
მოგვარების შესახებ კონვენციის (ვაშინგტონის კონვენცია) წარმომავლობასა და
ფორმულირებასთან დაკავშირებულ დოკუმენტებში მითითებულია, რომ იმ
დროისთვის ჩატარებული მრავალი კვლევა, რომელიც უცხოური ინვესტიციის
წახალისების გზებს შეისწავლიდა, თითქმის ყოველთვის განიხილავდა უცხოელ
ინვესტორსა და ინვესტიციის მიმღებ სახელმწიფოს მთავრობას შორის წარმოშობილი
დავების გადაჭრასთან დაკავშირებულ პრობლემებს. ამასთანავე, ხშირად აღნიშნული
კვლევები გასცემდნენ რეკომენდაციას შექმნილიყო საერთაშორისო საარბიტრაჟო ან/და
კონსილაციის მექანიზმი,
რომელიც ინვესტორს შესაძლებლობას მისცემდა პირდაპირ
მიემართა საერთაშორისო ტრიბუნალისადმი, რაც სახელმწიფოსთვის მბოჭავი
საერთაშორისო ვალდებულება იქნებოდა.
შესაბამისად, უცხოური ინვესტიციების
წახალისებისა და უცხოურ ინვესტიციასთან დაკავშირებული დავების გადაჭრის
პროცესის მიმართ ნდობის გამომუშავების მიზნით 1966 წლის 14 ოქტომბერს ძალაში
შევიდა ვაშინგტონის კონვენცია, რომელმაც, თავის მხრივ, შექმნა საინვესტიციო დავების
მოგვარების საერთაშორისო ცენტრი (ცენტრი). ეს უკანასკნელი საინვეტიციო დავებისას
ყველაზე ხშირად გამოყენება, რადგან სხვა დავის გადაჭრის ორგანოებისგან
განსხვავებით, ცენტრის გადაწყვეტილების აღსრულება პირდაპირ სავალდებულოა
სახელმწიფოსთვის
და არ საჭიროებს უცხოური საარბიტრაჟო გადაწყვეტილებების
ცნობისა და აღსრულების შესახებ ნიუ იორკის 1958 წლის კონვენციით
გათვალისწინებულ პროცედურას, რაც ითვალისწინებს არბიტრაჟის გადაწყვეტილების
აღსრულებას ქვეყნის შიდა სასამართლოს გავლით, რაც დამატებით დროსა და
ხარჯებთან არის დაკავშირებული.
Degree Name
Master of Law
Degree Discipline
სამართალი/LAW
File(s)
Loading...
Name
samagistro goshkhetheliani.pdf
Description
უცხოური ინვესტიციის დაცვის სტანდარტები და ექსპროპრიაციის მართლზომიერება ქართული კანონმდებლობისა და საერთაშორისო პრაქტიკის მიხედვით
Size
712.36 KB
Format
Adobe PDF
Checksum
(MD5):b5e650cf24147377641b99c9ac2b00f6