ქართველთა ფატალისტური რწმენა-წარმოდგენები

Abstract

The following paper will try to validate psychological anthropology theoretically, especially the advantages of its cultural models and how we can use them to study the fatalistic beliefs of the Georgian. Those advantages serve to better present the empiric evidence of Georgian fatal cultural model/scheme and its components. Researching fatalistic beliefs highlighted the persistent problem of not having a culturally relevant instrument and the need to create one (Goodwin, R., Allen, P., Nizharadze, G., Emelyanova, T., Dedkova, N., & Saenko, Y., 2002) . It is essential we find a discipline that could help us discover the elements of culture in fatalism. Such an instrument, in our understanding, could be the one methodology based on cultural models and its theory offers us, which is of immense help in unraveling fatalistic beliefs of the Georgian: “Internal control, deity, destiny, chance, luck, good/evil, helplesness.

წინამდებარე ნაშრომი წარმოადგენს მცდელობას თეორიულად დავასაბუთოთ ფსიქოლოგიური ანთროპოლოგიის, კონკრეტულად მის ფარგლებში მოქმედი კულტურული მოდელების სკოლის უპირატესობანი ქართველთა ფატალისტური რწმენა-წარმოდგენები შესასწავლად და შემდეგ სწორედ აღნიშნული უპირატესობების გამოყენებით წარმოვადგინოთ ქართულ კულტურაში არსებული ბედისწერის კულტურული მოდელის/სქემის კომპონენტების შესახებ ემპირიული მონაცემები. გამომდინარე იქიდან, რომ ფატალისტური რწმენების რაოდენობრივმა შესწავლამ კულტურულად უფრო რელევანტური ინსტრუმენტის შექმნის საჭიროება (Goodwin, R., Allen, P., Nizharadze, G., Emelyanova, T., Dedkova, N., & Saenko, Y., 2002) გამოკვეთა, საჭირო გახდა ისეთი დისციპლინის მოძებნა, რომელიც შესაძლებლობას მოგვცემდა ფატალიზმის კვლევისას კულტურის კვალი აღმოგვეჩინა,ასეთი ინსტრუმენტს ჩვენი ვარაუდით სწორედ კულტურული მოდელების სკოლაში არსებულ თეორიულ საფუძვლებზე დაყრდნობით შექმნილი მეთოდოლოგია გვთავაზობს, რომელმაც მოგვცა საშუალება გამოგვევლინა ქართველთა ფატალისტური რწმენა-წარმოდგენების კომპონენტები :"შინაგანი კონტროლი, ღვთაებრივი კონტროლი, წინასწარგანსაზღვრულობა, შემთხვევითობა, იღბალი, სიკეთე/ბოროტება, უძლურება.