სოციალური კონტროლის ეფექტურობის ფსიქოლოგიური საფუძვლები

Abstract

Deviation for each society is perceived differently. Behviour, which is deviation in one socium, may be the confomal act in the other one, accordingly, mechanisms of social control is different. There is no socium without deviation and crime, respectively, without social control. It is the way to control individual behavior and whithout it social structure is going to disrupt. The actuality of problem is caused by increasing the crime rate during last years in Georgia. In 2017 the total number of crimes was 37944 and in 2018 was increased dramatically – 58412, therefore it became of a great importance to study how to decrease this rate. Because social control is the way which stimulates crime rate in reducing the question is posed: maybe inappropriate functioning of mechanisms of social control is causing the enlargement of this number?! For answering this question is analysed different theories and stood out one aspect – what is fostering the strength of social control? This is effective functioning of social integration, which, therefore is supported by strong dispositional sets. Consequently establishing strong dispositional sets are causing the stability of behavioural models and for strong integration, notably is essential vigorous dispositional sets, which defines the effectiveness of social control.

დევიცია თითოეული საზოგადოებისათვის განსხვავებულად აღიქმება. ქცევა, რომელიც ერთ საზოგადოებაში დევიაციაა, მეორეში შესაძლოა სრულებითაც კონფორმული ქცევა იყოს, შესაბამისად სოციალური კონტროლის მექანიზმებიც განსხვავებულია. არ არსებობს არც ერთი სოციუმი დევიაციური ქცევისა და დანაშაულის, შესაბამისად, არ არსებობს არც ერთი საზოგადოება სოციალური კონტროლის გარეშე. ის არის საშუალება, გაკონტროლდეს ინდივის ქცევა, რის გარეშეც სოციალური სტრუქტურა დაირღვევა. საკითხის აქტუალობა გამოიწვია საქართველოში ბოლო წლებში დანაშაულის რიცხვის ზრდამ. 2017 წლის მონაცემებით დანაშაულის საერთო მაჩვენებელი იყო 37944, ხოლო 2018 წელს მკვეთრად გაიზარდა - 58412, ამიტომ მნიშვნელოვანი გახდა ვიკვლიოთ თუ როგორ შევამციროთ დანაშაულის რიცხვი. გამომდინარე იქიდან, რომ სოციალური კონტროლი არის ის საშუალება,რომელიც დანაშაულის შეკავებას უწყობს ხელს,დაისვა კითხვა : იქნებ სოციალური კონტროლის მექანიზმების არასწორი ფუქნციონირება იწვევს სწორედ დანაშაულის მაჩვენებლის ზრდას? დასმულ კითხვაზე საპასუხოდ გაანალიზდა სხვადასხვა თეორია,რის შედეგადაც გამოიყო ასპექტი, თუ რა უწყობს ხელს სოციალური კონტროლის სიძლიერეს - ესაა სოციალური ინტეგრაციის ეფექტური ფუნქციონირება, რომლისთვის, თავის მხრივ, განმსაზღვრელია ძლიერი დისპოზიციური განწყობების არსებობა. შედეგად, დადგინდა, რომ ძლიერი ნორმატიული დისპოზიციური განწყობების ჩამოყალიბება განაპირობებს ქცევითი მოდელების მდგრადობას, ინტეგრაციის სიძლიერისათვის კი მნიშვნელოვანია, როგორც დისპოზიციური განწყობების სიძლიერე, რომლის სიძლიერე, თავის მხრივ, განსაზღვრავს სოციალური კონტროლის ეფექტურობას.