ქლორფენირამინის ენანტიომერების დაყოფა კაპილარულ ელექტროფორეზსში ციკლოდექსტრინების გამოყენებით ქირალურ სელექტორად

Abstract

The existences of asymmetric molecules have long been known. Almost half of the drugs currently used in therapy have a chiral center in their molecule. of Currently, the major part of chiral drugs are marketed/sold as racemates, consisting of an equimolar mixture of two enantiomers. Although the enantiomers have the same chemical connectivity of atoms, they exhibit marked differences in their pharmacology, toxicology, parmacokinetics, metabolism, etc. The enantiomers differ in their interactions with enzymes, proteins and receptors. These differences in interactions lead to differences in the biological activities. The understanding of the enantioselectivity of drug action sites is continually evolving, consequently the tendency of marketing pure enantiomers of chiral drugs increases. With this tendency the development of new improved methods for the separation and determination of enantiomers became a permanent necessity and also a challenge.

უკვე დიდი ხანია ასიმეტრიული მოლეკულების არსებობა ცნობილია. დღესდღეობით სამკურნალწამლო ნივთიერებების ნახევარზე მეტი შეიცავს ქირალურ ცენტრს მოლეკულაში, მათი დიდი ნაწილი გამოიყენება რაცემატის სახით, რომლებიც შედგება ენანტიომერების ეკვიმოლური რაოდენობისგან. მიუხედავად იმისა, რომ ენანტიომერებს გააჩნიათ ერთნაირი ქიმიური ფორმულა და ერთნაირი ფიზიკურქიმიური თვისებები (გარდა პოლარიზებული სინათლის ბრუნვის კუთხის ნიშნისა), ისინი ხშირ შემთხვევაში განსხვავდება ფარმაკოლოგიური, და ტოქსიკოლოგიური მოქმედებით, მეტაბოლიზმით, ფარმაკოკინეტიკითა და ა.შ. ენანტიომერები ერთმანეთისგან განსხვავდება ფერმენტებთან, ცილებთან და რეცეპტორებთან მოქმედებით. სწორედ ეს განაპირობებს მათ განსხვავებულ ბიოლოგიურ მოქმედებას ორგანიზმზე. ამ მიზეზის გამო ზოგიერთი სამკურნალო საშუალება იწარმოება ერთი ენანტიომერის სახით. ქირალური წამლების მოქმედების შესწავლა მის სტრუქტურაზე დაყრდნობით ნელ-ნელა ვითარდება, შედეგად ქირალური ნივთიერებების ენანტიომერულად სუფთა სახით წარმოებისა და რეალიზაციის ტენდენცია იზრდება. აღნიშნულიდან გამომდინარე ახალი გაუმჯობესებული მეთოდების შემუშავება ენანტიომერების დასაყოფად და შესაგროვებლად აუცილებელია. კაპილარული ელექტროფორეზი წარმოადგენს ნივთიერებათა დაყოფის ელექტროკინეტიკურ მეთოდს, რომელიც ფართოდ გამოიყენება ენანტიომერული ნარევების ანალიზის მიზნით.