შრომის ინსპექტირების სისტემა საქართველოში

Abstract

The system of labour inspection is one of the most important mechanisms to protect labour rights. Internationally accepted standards in the labour inspection area indicate that certain labour conditions and protection of workers’ safety and health are inseparable components and the supervision of the full range provisions is the authority of the labour inspection. In accordance with the admitted international standard, the inspection mechanism mandate in the national context has to be relevant to the standards defined by ILO. In Georgia the labour inspection was established in 2015 and since then it has been operating through the state program on labour inspection, which provides its entitlement to access workplaces only by the prior consent of the employer and enables entity to release non-binding recommendations. Mentioned format of the labour inspection is not appropriate to the best practice and international standards. Inspection does not have such important powers as: to inspect the full spectrum of labour rights, visit the workplace without warning and prior permission of the employer and establish appropriate sanctions. Limited authorities of the labour inspection are inadequate to detect and eliminate the infringements of the labour legislation requirements, which has a negative impact on the quality of labour rights defence in the country.

შრომის ინსპექტირების სისტემა შრომის უფლების დაცვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მექანიზმია. შრომის ინსპექტირების სფეროში საერთაშორისოდ დამკვიდრებული სტანდარტები მიუთითებს, რომ შრომის ცალკეული პირობებისა და დასაქმებულთა ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების დაცვა ერთმანეთისგან განუყოფელი კომპონენტებია, რომელთა სრულ სპექტრზე ზედამხედველობაც შრომის ინსპექციის უფლებამოსილებას წარმოადგენს. აღიარებული საერთაშორისო სტანდარტის თანახმად, შრომის ინსპექტირების მექანიზმის მანდატი, ეროვნულ კონტექსტში, უნდა პასუხობდეს ინსპექტირების სფეროში შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ განსაზღვრულ სტანდარტებს. საქარველოში შრომის ინსპექცია 2015 წელს ჩამოყალიბდა და ის დღემდე შრომის პირობების ინსპექტირების სახელმწიფო პროგრამის შესაბამისად ახორციელებს თავის საქმიანობას, რაც გულისხმობს დამსაქმებელთა წინასწარი თანხმობით სამუშაო ადგილზე დაშვებას და შესასრულებლად არასავალდებულო რეკომენდაციის გაცემას. შრომის ინსპექციის აღნიშნული ფორმატი არ შეესაბამება ამ მიმართულებით არსებულ საერთაშორისო სტანდარტებსა და საუკეთესო პრაქტიკას. ინსპექციას არ აქვს ისეთი მნიშვნელოვანი უფლებამოსილებები, როგორებიცაა: შრომითი უფლებების სრული სპექტრის შემოწმება, სამუშაო ადგილზე დამსაქმებლის წინასწარი ნებართვისა და გაფრთხილების გარეშე ვიზიტი და შესაბამისი სანქციების დაწესება. შრომის ინსპექციის შეზღუდული უფლებამოსილებები სათანადოდ ვერ უზრუნველყოფს შრომის კანონმდებლობით გათვალისწინებული მოთხოვნების დარღვევის გამოვლენას და აღკვეთას, რასაც უარყოფითი გავლენა აქვს ქვეყანაში შრომითი უფლებების დაცვის ხარისხზე.