ფერთა სიმბოლიკა და მისი გამოხატვის ენობრივ-კულტურული თავისებურებები ინგლისურ ფრაზეოლოგიაში

Abstract

წინამდებარე ნაშრომი შეისწავლის ინგლისურ ფრაზეოლოგიურ ერთეულებში ფერთა სიმბოლიკას და ფერების ენობრივ-კულტურულ თავისებურებებს. სამეცნიერო ნაშრომი ემყარება ფრაზეოლოგიური ერთეულების ინტერდისციპლინალურ ანალიზს, რომელიც შეიცავს ფერთა სახელებს. კვლევა შემოიფარგლება მხოლოდ ძირითადი ფერებით. ჩემი ნაშრომი მიზნად ისახავს იმ შემეცნებითი, ანუ კონცეპტუალური მეტაფორული მექანიზმების იდენტიფიცირებას, რომლებიც ახსნილია უამრავი ფერთა აღნიშვნების შემცველი იდიომატური გამოთქმებით. ემპირიული მასალის ანალიზმა აჩვენა, რომ სხვადასხვა ფერის სიმბოლურ მნიშვნელობებს წინასწარ განსაზღვრავს ანგლოფონური კულტურა და ისტორიული მოვლენები, რომლებიც მრავალი საუკუნის განმავლობაში ფრაზეოლოგიურ ერთეულებსა და გამონათქვამებში გვხვდება და რჩება ერის მეხსიერებაში. ანალიზმა ასევე გვიჩვენა, რომ იდენტური, ანუ ამ ლინგვისტური ერთეულების მნიშვნელობა წარმოიქმნება, როგორც მისი უშუალო, ასევე ასოციაციური საშუალებების ერთდროული რეალიზაციით, ეს უკანასკნელი ემყარება მათი კონცეფციების უნივერსალურ პროტოტიპებს, რომელიც აღიარებულია როგორც მშობლიური. ნაშრომი მოიცავს შესავალს, სამ თავს, დასკვნას და ჩამონათვალს სამეცნიერო წყაროებისა, რომელიც გამოყენებულია კვლევის დროს. პირველი თავი მიმოიხილავს ლინგვისტურ ლიტერატურაში ფრაზეოლოგიურ ერთეულთა ინტერდისციპლინალური შესწავლის ასპექტებს, რითაც ფორმირდება კვლევის თეორიული ჩარჩო. მეორე თავი ეხება ანგლოფონურ კულტურაში ძირითადი ფერების სიმბოლურ მნიშვნელობებს. მესამე თავში კი მოცემულია კონცეპტუალური მეტაფორული მოდელები, რამაც უამრავი ფრაზა და იდიომატური გამოთქმა წარმოშვა. დასკვნითი ნაწილი შეიცავს ჩატარებული კვლევის თეორიულ განზოგადებებს და შედეგებს.

The present paper deals with the study of symbolism and linguo-cultural peculiarities of colours in English phraseological units. The research paper is based on the interdisciplinary analysis of phraseological units containing names of colours. The research is restricted to the basic colours. My thesis aims to identify those cognitive, that is, conceptual metaphorical mech-anisms that find their explication in lots of idiomatic expressions comprising colour denoting terms. The analysis of the empirical material has shown that symbolic meanings of different col-ours are predetermined by the Anglophone culture and historic events that are stored and cher-ished in the nation's memory throughout centuries via lots of phraseological units and sayings. The analysis also revealed that idiomatic, that is, figurative transferred meaning of these lingual units is formed by the simultaneous realisation of both its direct and associative meanings, the latter based on the universal prototypes of their concepts as perceived by the native speakers. The paper consists of an introduction, three chapters, conclusions and the list refe-rences. The first chapter reviews linguistic literature and aspects of interdisciplinary study of phraseo-logical units, thus forming theoretical framework of the research. The second chapter deals with the symbolic meanings of the basic colours in Anglophone culture that is verbally embod-ied in idiomatic expressions. The third chapter provides conceptual metaphorical models that gave birth to lots of phrases and idiomatic expressions. The concluding part contains theoretical generalizations of the conducted research and its results.