უმნიშვნელოვანესი არადაკვირვებადი მაკროეკონომიკური მაჩვენებლების შეფასების მეთოდები

Abstract

In this research, we discuss methods for estimating the most important unobservable macroeconomic indicators such as potential GDP, the non-accelerating inflation rate of unemployment (NAIRU), Okun coefficient, and the desired volume of capital. The research was conducted on the example of the Georgian economy and in the process of evaluation both pure statistical, structural and econometric methods were used. The first four chapters of the paper are theoretical, where the methods of estimating these indicators are discussed in detail. In particular, the first chapter discusses four methods for estimating Potential Gross Domestic Product, including the Hodrick-Prescott (HP) filter, the Christiano-Fitzgerald (BP) filter, the Kalman filter, and the Cobb-Douglas Production Function. The second chapter presents the methodology for estimating the level of the non-accelerating inflation rate of unemployment (NAIRU) based on the Phillips Curve and Keynesian model of the labor market. The third chapter is devoted to three versions of Okun coefficient estimation: Gap, Difference, and Quasi-dynamic versions. The fourth chapter discusses two main methods of estimating the optimal or desired volume of capital, such as The Perpetual Inventory Method and The Accelerator Model of Investment. And the fifth part is an empirical assessment of the theoretical methods and models discussed for the Georgian economy based on the quarterly data for 1998-2019. The last part of the paper concludes with the results obtained.

მოცემულ ნაშრომში განხილულია არადაკვირვებადი მაკროეკონომიკური მაჩვენებლების: პოტენციური მთლიანი სამამულო პროდუქტის, უმუშევრობის ბუნებრივი დონის, ოუკენის კოეფიციენტისა და კაპიტალის სასურველი მოცულობის შეფასების მეთოდები. კვლევა განხორციელდა საქართველოს ეკონომიკის მაგალითზე და შეფასების პროცესში გამოყენებული იქნა როგორც წმინდა სტატისტიკური, ასევე სტრუქტურული და ეკონომეტრიკული მეთოდები. ნაშრომის პირველი ოთხი თავი თეორიული ხასიათისაა, სადაც დეტალურადა განხილული აღნიშნული მაჩვენებლების შეფასების მეთოდები. კერძოდ კი, პირველი თავში განხილულია პოტენციური მთლიანი სამამულო პროდუქტის შეფასების ოთხი მეთოდი, რომელთა შორისაა: ჰოდრიკ-პრესკოტის (HP) ფილტრი, ქრისტიანფითჯერალდის (BP) ფილტრი, კალმანის ფილტრი და კობ-დუგლასის საწარმოო ფუნქცია. მეორე თავში წარმოდგენილია ბუნებრივი უმუშევრობის დონის შეფასების მეთოდიკა ფილიპსის მრუდისა და შრომის ბაზრის კეინზიანური მოდელის საფუძველზე. მესამე თავი დაეთმო ოუკენის კოეფიციენტის შეფასების სამ ვერსიას: გარღვევის, სხვაობითი და კვაზიდინამიკურ ვერსიებს. მეოთხე თავი კაპიტალის ოპტიმალური, ანუ სასურველი მოცულობის შეფასების ორ ძირითად მეთოდს განიხილავს, როგორიცაა მუდმივი მარაგებისა და ინვესტიციების აქსელერატორის მოდელი. ხოლო მეხუთე ნაწილი წარმოადგენს განხილული თეორიული მეთოდებისა და მოდელების ემპირიულ შეფასებას საქართველოს ეკონომიკისათვის 1998-2019 წლების კვარტალური მონაცემების საფუძველზე. ნაშრომის ბოლო ნაწილში კი დასკვნის სახით განვცობილია მიღებული შედეგები.