პაციენტის უფლებები ინფორმირებული თანხმობის გარეშე ჩატარებული სამედიცინო ჩარევისას დამდგარი ზიანის შემთხვევაში

Abstract

The paper deals with the rights of the patients in case of the occurred damage during the medical intervention without an informed consent. The aim of the study is to bring forth and address the issues related to the informed consent of the patient. An informed consent implies the permission granted by the patient, his/her relative, or a legitimate representative for a medical treatment after the patient has been made aware of all the risks and consequences of the procedure. Despite the ethical handling and legal liability, legal informed consent judicial issues are still sustained. The aim of the paper is to suggest an effective operational model of the informed consent. The paper discusses the concept of informed consent on a basis of Georgian legislation, patient-doctor related official-jural aspects, structure, which may interfere to defend the patient rights. In many cases the informed consent has only a formal nature. Even though the respect towards the autonomy became a fundamental aspect in getting the informed consent, ambiguities in law prioritize the medical establishment. This paper serves a specific objective, i.e. to outline the shortcoming of legislation. The paper considers the damage caused by the surgical intervention without an informed consent and the ways how to claim the compensation. However Georgian legislation shows that the rights of the patients are not comprehensive in many aspects, in particular, paying damages still is problematic and requires some alterations. To maintain the accountability, equity, quality and safety during medical service it is important to explicitly highlight the problematic issues. All the issues which lead to vagueness while defending the rights of the patients should be accurately formulated in law. This paper discusses the topics which are obscure and controversial in our reality, related to the rights of the patients and the legislation.

აღნიშნული ნაშრომი ეხება პაციენტის უფლებებს, ინფორმირებული თანხმობის გარეშე ჩატარებული სამედიცინო ჩარევისას დამდგარი ზიანის შემთხვევაში. მისი მიზანია დაგვანახოს პაციენტის ინფორმირებული თანხმობის შესახებ არსებული პრობლემები და მათი გადაწყვეტი გზები. ინფორმირებული თანხმობა გულისხმობს პაციენტის, მისი ნათესავის, ან კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობას, პაციენტისთვის საჭირო სამედიცინო ჩარევის ჩატარებაზე, მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისათვის ამ ჩარევასთან დაკავშირებული რისკის განმარტების შემდეგ. ეთიკური რეგულირებისა და სამართლებრივი აუცილებლობის მიუხედავად, ინფორმირებული თანხმობის პროცესში სამართლებრივი პრობლემები მაინც შენარჩუნებულია.აღნიშნული ნაშრომის მიზანია ინფორმირებული თანხმობის ეფექტური ოპერაციული მოდელის შეთავაზება. ნაშრომში განხილულია საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე ინფორმირებული თანხმობის ცნება, პაციენტისა და ექიმის ურთიერთობის ფორმალურ სამართლებრივი ასპექტები, სტრუქტურა, რომელიც შესაძლოა გახდეს დამაბრკოლებელი გარემოება პაციენტის უფლებების დაცვის კუთხით ხოლო სამედიცინო მანიპულაციის განმახორციელებელს აძლევს კანონში არსებული ხარვეზის ინტერპრეტირების შესაძლებლობას. ხშირ შემთხვევაში ინფორმირებული თანხმობა მხოლოდ ფორმალური ხასიათის ინსტიტუტად გვევლინება. მიუხედავად იმისა, რომ ავტონომიისადმი პატივისცემა გახდა ფუნდამენტური ინფორმირებული თანხმობის მიღების პროცესში, კანონში არსებული ბუნდოვანებიდან და ზოგადი ხასიათიდან გამომდინარე, აღნიშნული უპირატეს მდგომარეობაში აყენებს სამედიცინო დაწესებულებას რისსკების შემთხვევაში პასუხისმგებლობის თავიდან აცილების თვალსაზრისით. აღნიშნული ნაშრომი ემსახურება, საკანონმდებლო დონეზე აღნიშნული ხარვეზის გამოკვეთას. აღნიშნული ნაშრომში განხილულია ინფორმირებული თანხმობის გარეშე ჩატარებული ქირურგიული ჩარევის შედეგად გამოწვეული ზიანი და აღნიშნულის ანაზღაურების მოთხოვნის გზები. თუმცა საქართველოს კანონმდებლობით აღნიშნული საკითხის რეგულირება ცხადყოფს, რომ პაციენტის უფლებები ამ ჭრილში არ არის სრულყოფილი გარკვეულ ასპექტებში, კერძოდ პრობლემურია მორალური ზიანის ანაზღაურების საკითხი და საჭიროებს ცვლილებების განხორციელებას. ანგარიშვალდებულების, სამართლიანობის, სამედიცინო მომსახურების ხარისხისა და უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, აუცილებელია მოხდეს, პრობლემური საკითხების მკაფიოდ ხაზგასმა. კანონში ფორმულირდეს, ყველა ის საკითხი რომელიც ბუნდოვანებას იწვევს პაციენტის უფლებების დაცვის კუთხით და აღმოიფხვრას ის შესაძლებლობები რაც აძლევს სამედიცინო მანიპულაციების განმახორციელებელს ლავირების საშუალება. აღნიშნული ნაშრომში მოცემულია, სწორედ ის საკითხები, რომელიც ბუნდოვანი და პრობლემურია დღევანდელ რეალობაში, როგორც პაციენტის უფლებების დაცვის კუთხით ასევე საკანონმდებლო დონეზე.