მსაზღვრელ-საზღვრული ქართლურში

Abstract

The given master’s thesis is an attempt of study and analysis determinant-determinedin the Kartlian dialect. Dialects play an important role in the development and enrichment of literary language. Therefore, the actual issue is the research of the determinant-determined based on the analyze materialsprovedin the dialectical texts. The purpose of the thesis is to obtain, study and research materials connected with the determinant-determinedin the Kartlian dialect. The task of the work is to identify characteristics ofthe determinant-determinedby comparison with the Georgian literary language according to the varieties of local dialectsand gorges. We researched and studied the research material using the descriptive and comparative method. We have identified the main characteristic of the determinant-determinedand the means of its conveying using the descriptive method. By means of comparative method, as far as possible,wecomparedthe means of conveying the attributable and substantive determinant,syntactic relationship of each determinant-determined, managed-agreed and emphatic vowel determinantto the texts recorded according to the local dialects of Kartlian dialect and gorgesduring the different dialectological expeditionsto the illustrative materials obtained by us and to the data of literary Georgian language. These issues are presented as separate chapters and sub chaptersin the work.

მოცემული სამაგისტრო ნაშრომი მსაზღვრელ-საზღვრულის ქართლურ დიალექტში შესწავლისა და ანალიზის ცდაა. დიალექტებს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი როლი ენიჭებათ სალიტერატურო ენის განვითარებასა და გამდიდრებაში. ამიტომ აქტუალურ საკითხს წარმოადგენს მსაზღვრელ-საზღვრულის კვლევა დიალექტურ ტექსტებში დადასტურებული საანალიზო მასალების საფუძველზე. ნაშრომის მიზანია ქართლურ დიალექტში მსაზღვრელ-საზღვრულთან დაკავშირებული მასალების მოპოვება, შესწავლა და კვლევა. ნაშრომის ამოცანას წარმოადგენს მსაზღვრელ-საზღვრულთან დაკავშირებული თავისებურებების გამოვლენა კილოკაური ნაირსახეობებისა და ხეობების მიხედვით ქართულ სალიტერატურო ენასთან შედარების გზით. საკვლევი საკითხი გამოვიკვლიეთ და შევისწავლეთ აღწერითი და შედარებითი მეთოდის გამოყენებით. აღწერითი მეთოდის გამოყენებით გამოვყავით მსაზღვრელ-საზღვრულის ძირითადი დამახასიათებელი ნიშნები და მისი გადმოცემის საშუალებები. შედარებითი მეთოდით, შეძლებისდაგვარად, ატრიბუტული და სუბსტანტიური მსაზღვრელის გადმოცემის საშუალებები, თითოეული მსაზღვრელ-საზღვრულის სინტაქსური ურთიერთობა, მართულ-შეთანხმებული და ემფატიკურხმოვნიანი მსაზღვრელი ერთმანეთს შევუდარეთ ქართლური დიალექტის კილოკავებსა და ხეობების მიხედვით სხვადასხვა დიალექტოლოგიური ექსპედიციების დროს ჩაწერილ ტექსტებს, ჩვენს მიერ მოძიებულ საილუსტრაციო მასალებსა და სალიტერატურო ქართული ენის მონაცემებს. აღნიშნული საკითხები ნაშრომში ცალკე თავებად და ქვეთავებად არის წარმოდგენილი.