ყარსელიშვილი, ეკატერინეეკატერინეყარსელიშვილიKarselishvili, EkaterineEkaterineKarselishvili2025-02-262025-02-262022https://new.georgianart.ge/magazine/2022%20(I%20%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98)/12https://new.georgianart.ge/magazine/2022%20(I%20%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98)/12https://openscience.ge/handle/1/8001XVIIIXIX საუკუნეები თბილისის ისტორიისთვის მნიშვნელოვანი ხანაა, რაც არაერთ საგულისხმო მოვლენასა და კითხვას წარმოაჩენს. მათგან ერთერთი მნიშვნელოვანია აღმოსავლური გავლენის კვალი თბილისის სამოქალაქო ხუროთმოძღვრების სამკაულში, რომელიც ქართველი და უცხოელი ხელოვნებათმცოდნეების მიერ საფუძვლიანად კულტურულ კონტექსტში სინქრონული და დიაქრონიული ასპექტებით არ განხილულა. ასევე, არ გამოკვლეულა საკუთრივ არქიტექტურული ფორმების განვითარების ისტორია და XVIIIXIX საუკუნეების მიჯნის საქალაქო არქიტექტურის სხვადასხვა ასპექტი ფართო, ინტერდისციპლინურ ჭრილში. თუმცა ნათელია, რომ ისტორიული და კულტურული თვალაზრისით, უაღრესად საინტერესო ამ პერიოდის არქიტექტურას მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია მხატვრული მიდგომების, ესთეტიკის, მხატვრული გემოვნების ჩამოყალიბების კონტექსტში. თემის მიზანია წარმოვაჩინოთ რა მიმართებაშია XVIIIXIX საუკუნეების მიჯნის ქართული სამოქალაქო არქიტექტურა და მისი უმთავრესი დეკორატიული ელემენტიორნამენტი აღმოსავლური ხელოვნების ტრადიციასთან რაგვარადაა დაკავშირებული უცხოური გავლენები ქართულ ხუროთმოძღვრულ ორნამენტთან და რამ განაპირობა ამ პროცესების წარმართვა? საუკუნეების განმავლობაში, ქართული სახელმწიფოს გეოგრაფიული მდებარეობა ორი სამყაროს, დასავლეთისა და აღმოსავლეთის შესაყარზე ნაყოფიერ ნიადაგს ქმნიდა განსხვავებული კულტურული ტრადიციების სინთეზისთვის. ამ შემთხევაში ისტორიული კონტექსტთან ერთად უმნიშვნელოვანესია შემდეგი საკითხები: როგორ უყურებს რუსეთის იმპერიაში შემავალი საქართველო წარსულს, როგორ იაზრებს ის აწმყოს, განიხილავს კულტურულ პროცესებს რუსეთის იმპერიის გუბერნიიდან, თუ კავკასიის გეოპოლიტიკური ცენტრიდან? ამ კითხვებზე პასუხის გაცემაში ვფიქრობ, დაგვეხმარება იმ დროის თბილისში გავრცელებული ორნამენტული სტილებზე (უფრო ძველი სპარსულისლამური, თანამედროვე ორიენტალისტური, ქართული) მათ ურთიერთმიმართებაზე თვალის მიდევნება. ამდენად, ქართულ ხუროთმოძღვრებაში ამ ურთიერთგავლენის პროცესის, მისი განვითარების ეტაპების და საბოლოო შედეგის განხილვა უაღრესად საინტერესოდ გვესახება და ვფიქრობთ, უთუოდ მნიშვნელოვანი ცოდნის მომცემი იქნება იმდროინდელი ქართული მხატვრული გემოვნების გაცნობიერებისთვის, რომლის ფორმირებაშიც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა როგორც დამკვეთის, ასევე ხუროთმოძღვრისა და ზოგადად, საზოგადოებრივმა მსოფლაღქმამ. კვლევა განხორციელდა შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით [გრანტის ნომერიMR-21-628].The edge of the 18th19th century is one of the important cuts in the history of Tbilisi. One of the key points is exploring the trace of Eastern influences in the secular architecture of Tbilisi city and different aspects of it in a cultural context that has not been the subject of study before. The evolution of architectural forms and different issues of the edge 18th19th century city architecture has not been studied in a wide, interdisciplinary context. But, it is quite obvious that architecture from that period has an essential place within its artistic and esthetical context. The research aims to explore the relationship of Georgian secular architecture from the edge of the 18th19th century and its façade decoration to the Eastern Art tradition: what kind of connection is between Georgian Architectural ornament and foreign influences and what were the promoters in this process? During the centuries geographical condition of Georgia placed on the crossroad between the East and West made a fruitful basement for the formation of different cultural traditions. A significant issue arises Within the historical context: how does Georgia look at its past and consider its resentment? Are cultural processes placed in Georgia considered the province of the Russian Empire or the center of the Caucasus? Thus, relations of those issues of Georgian Architecture, the study of the evolution, and the comparison of the final results will open valuable knowledge about the artistic taste of that time, were an important role played as donators and architects and general worldwide society. This work is supported by Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia (SRNSFG) [MR-21-628].kaსაქართველოირანიორნამენტისიმბოლოGeorgiaIranOrnamentSymboltext::journal::journal article