გელდიაშვილი, ნუნუნუნუგელდიაშვილიGeldiashvili, NunuNunuGeldiashvili2025-02-252025-02-252022-05-25https://sjifactor.com/masterlist.php?area=all&country=all&ord=sjif&page=115https://openscience.ge/handle/1/7962ტექსტის, როგორც ენისა და მეტყველების უმაღლესი საკომუნიკაციო ერთეულის, კომპლექსური სამეტყველო ქმედების, სტრუქტურისა და ფუნქციური ასპექტების კვლევა დღეისათვის ძალზე აქტუალურია, რადგან ნებისმიერი ტექსტი ფუნქციონირებს კონკრეტულ სამეტყველო აქტში. ტექსტის მოდელირების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი კომპონენტთა (ტექსტის/მეტატექსტის კონსტიტუენტთა) ურთიერთდაკავშირების საშუალებებია. ასეთთა შორის (ზმნა-შემასმენელთა დრო-კილოს ფორმები, ჩართული სიტყვები და გამოთქმები, სინონიმები თუ ანტონიმური, ნაცვალსახელური ჩანაცვლებები) განიხილავენ ასევე ლექსიკურ თუ სემანტიკურ (სიტყვათა და შესიტყვებათა) გამეორებებს, რაც ამჯერად ჩვენი დაკვირვების ობიექტს წარმოადგენს. დავინტერესდით, რა სურათს მოგვცემდა ეს შესაძლებლობა მხატვრულ, კერძოდ კი, მცირე პროზის ტექსტებში, რომელთათვისაც ძირითადად დამახასიათებელია სხარტი, ლაკონური, დინამიკური თხრობა, გარკვეული რიტმულობაც კი. ამდენად, ნაშრომში ვაანალიზებთ გამეორებას, როგორც ქართული მხატვრული ტექსტის აგების ერთ-ერთ ენობრივ, ტექსტის/მეტატექსტის კომპონენტთა შეკავშირებისა და აზრობრივად შეკვრის შესაძლებლობას. კვლევის მიღებულ შედეგებზე დაყრნობით შეიძლება ითქვას, რომ გამეორებული ლექსიკური ერთეულებიდან ჭარბობს ზმნა (32%), არსებითი სახელი - 27%-ია; ზედსართავი სახელი - 5%; ზმნიზედა - 14%; ნაწილაკი - 8%; სხვა დანარჩენი -14%. საანალიზო მასალის მიხედვით გამოიკვეთა ტექსტის, მისი ნაწილების, აზრობრივად შეკავშირებისათვის გამოყენებული 1. ერთი და იმავე ლექსიკური ერთეულების გამეორებები; 2. სიტყვათშეთანხმებათა გამეორებები. დადასტურდა, როგორც კონტაქტური (მეზობელ წინადადებაშივე არსებული), ისე - დისტანციური (ერთი ან რამდენიმე წინადადების შემდეგ) გამეორების ნიმუშები. საინტერესო აღმოჩნდა ანაფორული გამეორებები, ანადიპლოზისი თუ სარკისებური გამეორება, ასევე, იდენტური ან მსგავსფუძიანი სიტყვების ერთმანეთის გვერდით არსესბობა. განსაკუთრებული ყურადღება მიიქცია არა მარტო ცალკეული სიტყვების, არამედ ფრაზების, სიტყვათშეთანხმებების გამეორების შემთხვევებმა. ნიშანდობლივი აღმოჩნდა არა ერთი, არამედ ერთდროულად რამდენიმე ლექსიკური ერთეულის, სიტყვისა თუ ფრაზის გამეორებაც. ჩატარებული კვლევის საფუძველზე, თამამად შეიძლება აღინიშნოს, რომ მცირე პროზის ტექსტებში გამეორება, როგორც ტქსტის ნაწილების შეკავშირებისა და აზრობრივად შეკვრის ერთ-ერთი შესაძლებლობა, ცალსახად ექსპლიციტურია (ხილულია) და არა იმპლიციტური (უხილავი); ზოგი მას ძლიერ, ზოგიც - სუსტ საშუალებად მიიჩნევს. ჩვენ საბოლოო შეფასებისაგან ამ ეტაპზე თავს ვიკავებთ, თუმცა, ერთი შეხედვით, საკმაოდ ძლიერ საშუალებად წარმოგვიდგება.Nowadays, the study of a text, as the highest communication unit of language and speech, complex speech act and its structural and functional aspects, is quite relevant, as any type of text functions in specific speech act. Among the possibilities of text construction, identifying the means of component (constituents of text or metatexts) interconnection is one of the important tasks. Lexical and semantic repetitions (of words or word combinations) are also discussed next to the components such as tense and mood forms of a verb, inserted words and expressions, synonyms or antonyms, and pronoun substitutions. And the goal of our research is to discuss these lexical and semantic repetitions in literary texts. We tried to analyze these forms in short stories, that are mainly characterized by short, laconic and dynamic narration style and distinguished by their specific rhythm. Thus, in our research we study the repetition as one of the linguistic possibilities of constructing Georgian literary text and, as we have already mentioned it is also considered as one of the means of component (text or metatexts) interconnection that forms the logical unity in a text. Based on the study results, it can be concluded that verb predominates among the repeated lexical units (32%), and then comes the noun -27%; adjective - 5%; adverb - 14%; particle size - 8% and all the other units comprises 14%. According to the research findings, the following units were used for logical coherence in the text and its components: 1. repetitions of one and the same lexical units and 2. repetitions of word combinations; Both, contact (existing in the neighboring sentence) and remote (after one or more sentences) repetition patterns were found in the study materials. We have also found interesting examples of repetition of anaphora and anadiplosis; repetition of identical words or the words made up of the same stems. Special attention was paid to the repetition of phrases and word combinations; examples of repetition of several lexical units, words or phrases at the same time was significant. Based on the research, it can be clearly stated that using the repetition in short stories, as one of the possibilities of connecting and forming the logical unity of text components, is also uniquely explicit (visible) but not implicit (invisible); Some linguists consider it as a strong form while others contradict this idea. At this point, we refrain from making a final appraisal, though, apparently, it seems like a pretty strong unit.kaტექსტის აგებაგამეორებააზრის შეკვრამცირე პროზაText constructionRepetitionLogical unity of textShort storiestext::journal::journal article10.52340/tuw.2022.0510.52340/tuw.2021.07.28