დოლიძე, ირმაირმადოლიძეDolidze, IrmaIrmaDolidze2025-03-172025-03-172023https://openscience.ge/handle/1/8291Wars, natural disasters, pandemics always remain the greatest challenges of mankind. The 21th century did not turn out to be an exception in this respect either. Georgia has gone through some of the most difficult periods since the 1990s - several wars, occupied territories, barbed wire “borders”, deserted villages and towns, tens of thousands of IDPs, arbitrary regimes imposed by the occupying state in full violation of international law and constant influencing of the population on both sides of the occupation line. A creeping occupation that is still a part of our reality today. Full of tragic stories of many people, the recent past has been revived by the events in Ukraine today. Modern technology makes us witness the war - we watch it on TV, on social networks, live. Mankind has never had a similar experience. If there had been an opportunity to disseminate information similarly during the Russia-Georgia wars of 1992 or 2008 and if we had an appropriate response from the democratic world, we would probably be living in a different reality today, and presumably neither would the Russia-Ukraine war with hundreds and thousands of casualties have occurred. Regulations established by international law also apply in war situations and cover all areas. These include cultural heritage: monuments, objects, museums. The 1954 Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict and its Protocols (1954 and 1999) set out the responsibilities of the parties in a similar situation. But what happens after the war? In our reality, the settlements occupied by Russia in the Tskhinvali region are separated by an “occupation line”. Movement of Georgian citizens is prohibited in the occupied parts of the country. Access to the ongoing processes would onlybe possible with the participation of international organizations. The situation is dire near the so-called “Occupation line” - including creeping occupation, kidnapping, imprisonment and various other incidents. After the Russian-Georgian war in August 2008, the house-museum of famous 19th century public figures, father and son, George and David Eristavi, located in the village of Odzisi (Dusheti municipality), was 500 meters from the occupation line. Built in the Eristavi Palace (Cultural Heritage Site) in the early 19th century, the museum has been operating since 1961 and combines highly interesting collections of life and work of the Eristavis. What are the challenges facing the museum near the occupation line? What sets it apart from others? What is its role and significance?ადამიანების ტრაგიკული ისტორიებით გაჯერებული უახლესი წარსული დღეს უკრაინაში განვითარებული მოვლენებით გაცოცხლდა. თანამედროვე ტექნოლოგიები ომის მიმდინარეობის თვითმხილველებს გვხდის - თვალს ვადევნებთ ტელეკრანებიდან, სოციალური ქსელებით, პირდაპირ ეთერში. მსგავსი გამოცდილება კაცობრიობას აქამდე არ ჰქონია. 1992 ან 2008 წელს რუსეთ-საქართველოს ომების დროს ინფორმაციის მსგავსად გავრცელება-გაზიარების შესაძლებლობა რომ ყოფილიყო, დღეს, სავარაუდოდ, სხვა რეალობაში ვიცხოვრებით და, სავარაუდოდ, არც რუსეთ-უკრაინის ომი იქნებოდა ასობით და ათასობით მსხვერპლით. საომარ ვითარებაშიც საერთაშორისო კანონმდებლობით დადგენილი რეგულაციები მოქმედებს და ყველა სფეროს მოიცავს. მათ შორისაა კულტურული მემკვიდრეობა: ძეგლები, ობიექტები, მუზეუმები. 1954 წლის ჰააგის კონვენცია შეიარაღებული კონფლიქტის შემთხვევაში კულტურულ ფასეულობათა დაცვის შესახებ და მისი ოქმები (1954 და 1999) ადგენს მხარეთა პასუხისმგებლობებს მსგავს ვითრებაში. მაგრამ რა ხდება საომარი მოქმედებების შემდეგ? ჩვენს სინამდვილეში რუსეთის მიერ ოკუპირებული დასახლებები ცხინვალის რეგიონში „საოკუპაციო ხაზითაა“ გამიჯნული. ქვეყნის ოკუპირებულ ნაწილში საქართველოს მოქალაქეებისათვის გადაადგილება აკრძალულია. იქ მიმდინარე პროცესბზე წვდომა მხოლოდ საერთაშორისო ორგანიზაციების მონაწილეობითაა შესაძლებელი. მძიმე ვითარებაა ე.წ. „საოკუპაციო ხაზთან“ - მცოცავი ოკუპაციის, მოქალაქეთა გატაცების, დატყვევებისა და სხვადასხვა ინცინდენტების ჩათვლით. 2008 წლის აგვისტოს რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ საოფელ ოძისში (დუშეთის მუნიციპალიტეტი) მდებარე, XIX საუკუნის ცნობილი საზოგადო მოღვაწეების, მამა-შვილის, გიორგი და დავით ერისთავების სახლ-მუზეუმი საოკუპაციო ხაზიდან 500 მეტრში აღმოჩნდა, XIX საუკუნის დასაწყისში აგებულ ერისთავების სასახლეში (კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი) მუზეუმი 1961 წლიდან ფუნქციონირებს და ერისთავების ცხოვრებისა და მოღვაწეობის ამსახველ უაღრესად საინტერესო კოლექციებს აერთიანებს. რა გამოწვევების წინაშეა საკუპაციო ხაზთან მდებარე მუზეუმი? რა გამოარჩევს მას სხვათაგან? როგორია მისი როლი და მნიშვნელობა?kaგიორგი და დავით ერისთავების სახლ-მუზეუმისაოკუპაციო ხაზისოფელი ოძისიქსნის ხეობის ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმ-ნაკრძალიჯამბაკურ-ორბელიანების სასახლე-მუზეუმიHouse-museum of Giorgi and Davit Eristavesoccupation linevillage of OdzisiKsani historical-architectural museum-reservePalace-Museum of Jambakur-Orbelians in the village of Lamiskhanatext::journal::journal article