საქვეყნო პროცესისა და მასმედიის ზეგავლენა ბრალდებულის უფლებების განხორციელებაზე

Abstract

სამართლიანი მართლმსაჯულების განხორციელებისათვის აუცილებელია სამართალწარმოების პროცესში ბრალდებულის უფლებების დაცვა, რომლებიც გარანტირებულია საერთაშორისო და ეროვნული სამართლებრივი აქტებით. საქართველო მნიშვნელოვანი გამოწვევის წინაშე დგას ადამიანის, მით უფრო ბრალდებულის, უფლებების დაცვის კუთხით. ყოველდღიურად იზრდება სახელმწიფოს ჩართულობა აღიშნული უფლებების დასაცავად, მსგავსად სამართლებრივად განვითარებული ქვეყნებისა, სადაც ადამიანის უფლებები უზენაესი ღირებულებაა და მათი დაცვა სახელმწიფოს ვალდებულება. 21-ე საუკუნის ტექნოლოგიების ხანაში ბრალდებულის უფლებების ეფექტიანი დაცვა უფრო და უფრო რთულდება, გამომდინარე ინფორმაციის უსწრაფესი გავრცელებიდან. მედიასაშუალებების ჩართულობა სისხლის სამართლის საქმეში ჯერ კიდევ წინა საუკუნეში იყო აქტუალური, თუმცა დღესდღეისობით მათ მიერ მოპოვებული ინფორმაციის ადრესატი არა ასეულობით, არამედ მილიონობით ადამიანია, რაც თავის მხრივ, ზრდის ბრალდებულის ისეთი უფლებების დარღვევის რისკს, როგორებიცაა უდანაშაულობის პრეზუმფცია, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა, მხარეთა თანასწორობა და შეჯიბრებითობა, არასრულწლოვანთა ანონიმურობის დაცვის ვალდებულება, სამართლიანი მართლმსაჯულების უფლება, უფლება მისი საქმე განიხილოს ნაფიც მსაჯულთა სასამართლომ და სხვ. აღნიშნულ ნაშრომში განხილულია საქვეყნო პროცესის პრინციპისა და მედიასაშუალებების ზეგავლენა ბრალდებულის უფლებების განხორციელებაზე სისხლის სამართლის პროცესში. საქართველოში, ბოლო წლებში, აქტიურად შეინიშნება, საქვეყნო პროცესისა და მედიასაშუალებების გადამეტებული ჩართულობის ფონზე, ბრალდებულის არაერთი უფლების დარღვევა. აქედან გამომდინარე, წარმოდგენილი ნაშრომი მნიშვნელოვან სამართლებრივ პრობლემას ეხება, რომელიც უდავოდ აქტუალურია საქართველოში. ნაშრომის სამეცნიერო კვლევის საგანს წარმოადგენს ბრალდებულის ის უფლებები, რომლებიც შესაძლოა ყოველდღიურად დაირღვეს პროცესის საჯაროობიდან გამომდინარე, მედიასაშუალებების ზიანის მომტანი გაშუქებისგან. ამ უფლებების არსი და მნიშვნელობა, ძირითადი ასპექტები. მედიასაშუალებების მიერ სისხლის სამართლის საქმეებში ჩართულობის და მისი გაშუქების შეფასება ზნეობრივი და სამართლებრივი კუთხით.