უფლებამოსილების გარეშე მოქმედი წარმომადგენელი და მესამე პირთა დაცვა

Abstract

ეკონომიკურ სისტემაში წარმომადგენლობა შრომის დანაწილების ერთ-ერთი ეფექტური სამართლებრივი მექანიზმია, რომლის გარეშეც თანამედროვე მსოფლიო მზარდ ეკონომიკურ პირობებში უბრალოდ წარმოუდგენელია. ბიზნესისა და სავაჭრო ურთიერთობების განვითარებამ წარმოშვა მუშახელისა და დამხმარე პირთა საჭიროება. ერთი მხრივ, ვერავინ იქნება მრავალ ადგილზე ერთდროულად, მეორე მხრივ კი ბიზნესისა და თანამედროვე სამყაროს მოთხოვნაა იყო ერთი, მაგრამ იმყოფებოდე ბევრგან. წარმომადგენლობა სწორედ ის სამართლებრივი ფიგურაა, რომელიც ქმნის ამგვარ შესაძლებლობას. ამიტომ, ის თანაბრად მნიშვნელოვანი და საჭირო გახდა ყველა მართლწესრიგისათვის. მიუხედავად იმისა, რომ წარმომადგენლობის გამოჩენა უკვე სამ საუკუნეს ითვლის და მისი ჩანასახები რომის სამართლის წიაღშიც გვხვდება, სხვა ინსტიტუტებთან შედარებით სამართლებრივი სამყაროსთვის იგი მაინც ახალი მონაპოვარია. 1 2

წარმომადგენლობის სამართალი ნაკრებია, როგორც სახელშეკრულებო ისე დელიქტური სამართლის პრინციპებისა და, ხშირ შემთხვევაში, ავლენს როგორც ერთის, ისე მეორის ნიშან-თვისებებს. იგი თავის თავში აერთიანებს ორი ურთიერთობის სხვადასხვა მხარეს და ქმნის სამმხრივ ურთიერთობათა ლაბირინთებს. სწორედ ამიტომ, წარმომადგენლობის სამართალში ძირითადი პრობლემა მის მონაწილეთა ინტერესებს შორის სამართლიან ბალანსს ეხება, ვინაიდან თითოეულ მხარეს დაცვის ღირსი ინტერესი აქვს. ამ ინსტიტუტის მომწესრიგებელი ნორმების მთავარი არეალი შეეხება წარმომადგენელსა და წარმოდგენილს შორის ურთიერთობასა და კონტროლის სფეროებს, მესამე პირის ნდობას, წარმოდგენილი პირისა და წარმომადგენლის პასუხისმგებლობასა და წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების დამოუკიდებლობას. 3 დასახელებული პრობლემები წარმომადგენლობის ინსტიტუტის შესწავლას სამართლის დოგმატიკის კუთხით განსაკუთრებით მიმზიდველსა და საინტერესოს ხდის.