გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირების სოციალური ინკლუზია საქართველოში-ძირითადი გამოწვევები.

Abstract

This study is general consideration about people with disabilities and their condition in education, employment, adaptation of environment and transport, attitude of society with them and interpersonal relationships; also specifically about people with physical disabilities. This research carried out in Tbilisi. It relies on qualitative research methods with in-depth interviews with ten people with physical disabilities. There are also related state documents, local research reports and publications were studied within the frame of desk research. The main aim of the study is to explore interpersonal relationships of people with physical disabilities; education and employment challenges of people with disabilities; stereotypes and positive discrimination cases about people with physical disabilities. The research reveals that main problems of people with physical disabilities are education, employment, moving difficulties (non-adapted streets, buildings and transport) and also discriminatory attitude of society with them. This things make their life and social inclusion more difficult. In order to solve some of this important problems, our government must icrease consciousness about people with disabilities (among parents, teachers, doctors, etc); increase number of adapted sreets, buildings and transport; make educational resourses easier for people with disabilities; and help them to find job.

წინამდებარე ნაშრომი ეძღვნება საქართველოში შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა მდგომარეობის აღწერას განათლების, დასაქმების, გარემოსა და ტრანსპორტის ადაპტირების, ასევე საზოგადოების დამოკიდებულებისა და ინტერპერსონალური ურთიერთობის ზოგად განხილვას და ასევე გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირებზე ინფორმაციას ზემოთ ჩამოთვლილი საკითხების შესახებ. კვლევა ჩატარდა ქალაქ თბილისში და ეფუძნება თვისებრივ მეთოდს-ჩაიწერა სიღრმისეული ინტერვიუები გადაადგილების შეზღუდვის მქონე ათ რესპოდენტთან. ასევე კვლევაში განხილულია ის ძირითადი სამეცნიერო ნაშრომები, კანონმდებლობა და სტატიები, რომელიც ეხება შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებთან დაკავშირებულ მნიშვნელოვან საკითხებს. კვლევის მიზანია გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირების ინტერპერსონალური ურთიერთობებსა და ზოგადად, ცხოვრებაზე მოქმედი ფაქტორების გაანალიზება; გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირების განათლებასა და პროფესიული კარიერის განვითარებასთან დაკავშირებული გამოწვევები; გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირების შესახებ საზოგადოებაში არსებული სტერეოტიპების და პოზიტიური დისკრიმინაციის შემთხვევების გაანალიზება. კვლევამ აჩვენა, რომ გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირების მთავარი პრობლემაა განათლება, დასაქმების სირთულე, გადაადგილების სირთულე (არაადაპტირებული ქუჩები, შენობები და ტრანსპორტი), ასევე საზოგადოების სტიგმატური დამოკიდებულება მათ მიმართ, ეს ყველაფერი კი ართულებს საზოგადოებაში მათ ინკლუზიას და დიდ გავლენას ახდენს მათ პირად ცხოვრებაზეც. კვლევაში გამოკვეთილი იყო ის ძირითადი მიზეზები, რის გამოც გადაადგილების შეზღუდვის მქონე პირებს ექმნებათ პრობლემები და მოცემულია ამ პრობლემების გადაჭრის გზებიც, რაც გულისხმობს შემდეგს: სახელმწიფომ უნდა იზრუნოს მშობლების, საჯარო მოხელეებისა და საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებაზე შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირების შესახებ, უნდა უზრუნველყოს ხელმისაწვდომი გარემოს შექმნა (ქუჩები, შენობები და ტრანსპორტი მაქსიმალურად უნდა იყოს ადაპტირებული), უნდა უზრუნველყოს შშმ პირებისათვის განათლებაზე მაქსიმალური ხელმისაწვდომობა, დაეხმაროს შშმ პირებს დასაქმებასა და სამუშაო ადგილის შენარჩუნებაში.